Ο Γαύρος ή γάβρος είναι ψάρι, γνωστό ήδη από την αρχαιότητα και ένα από τα πιο δημοφιλή ψάρια στημ Ελλάδα. Είναι η «αφύη» των αρχαίων Ελλήνων. Είναι επίσης γνωστό και με το όνομα αντζούγια ή και χαψί (από τη τούρκικη ονομασία του).
Το επίσημο όνομά του είναι "εγγραυλίς η εγκρασίχολος" (engraulis encrasicholus) και ανήκει στην οικογένεια εγγραυλίδες (engraulidae).
Περιγραφή
Το μήκος του φθάνει μέχρι τα 20 εκατοστά. Η ράχη και τα πλευρά του είναι πρασινογάλαζα, ενώ η κοιλιά του είναι λευκή προς το ασημί και γυαλιστερή. Το σώμα του είναι στενόμακρο, το ρύγχος του μακρύ και το πάνω σαγόνι του εξέχει μακρύτερο. Το στόμα του φθάνει μέχρι πίσω από τα μάτια, φέρει μικρά και μυτερά δόντια. Φέρει ραχιαίο πτερύγιο, ένα θωρακικό χαμηλά, το κοιλιακό αντικριστά του ραχιαίου, ένα μικρό τριγωνικό εδρικό καθώς και διχαλωτή ουρά.
Που και πως ζει
Ζει σε ζεστές περιοχές, κατά κοπάδια και περισσότερο στον αφρό ειδικά την Άνοιξη και το Καλοκαίρι. Το Χειμώνα αντίθετα παραμένει στο βυθό σε βάθος 100-200 μέτρα. Τρέφεται με μικροσκοπικά μαλακόστρακα και το γόνο άλλων ψαριών, ζωοπλαγκτόν και κυρίως μικρά καρκινοειδή, κωπήποδα και μαλάκια. Όταν ζεστάνει ο καιρός πλησιάζει τις ακτές για ν΄ αφήσει τ΄ αυγά του, που επιπλέουν μαζί με το πλαγκτόν.
Ο γαύρος στην Ελλάδα
Στη χώρα μας και γενικότερα στην Ανατολική Μεσόγειο, η αναπαραγωγική περίοδος του γαύρου εκτείνεται από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο με κορύφωση τους καλοκαιρινούς μήνες. Στις ελληνικές θάλασσες υπάρχουν άφθονοι που ψαρεύονται από τα τέλη Αυγούστου και μετά, όταν δουλεύουν οι τράτες καθώς και με τα γρι-γρί. Ο γαύρος δείχνει μια ιδιαίτερη προτίμηση στο Θρακικό Πέλαγος, στο Κεντρικό Αιγαίο, στον Θερμαϊκό, τον Πατραϊκό, τον Ευβοϊκό, τον Παγασητικό και τον Σαρωνικό Κόλπο.
Πρόκειται για περιοχές πλούσιες σε θρεπτικά άλατα οι οποίες συνήθως επηρεάζονται απο ρεύματα γλυκού νερού.
Το κρέας τους είναι πολύ νόστιμο, ειδικά αν πριν το μαγείρεμα πεταχτεί το κεφάλι, επειδή λίγο πικρίζει. Οι γαύροι αποτελούν το 1/10 του συνόλου των ετησίων αλιευμάτων των ελληνικών θαλασσών και έρχονται σε ποσότητα αλιεύματος δεύτεροι μετά από τις σαρδέλες. Οφέλη Ο γαύρος είναι από τα πιο ωφέλιμα ψάρια με πολλά ωμέγα 3 τα οποία κάνουν καλό στην καρδιά και γενικά στη καλή κυκλοφορία του αίματος.
Τρόποι μαγειρέματος
Οι τρόποι μαγειρέματος του γαύρου είναι πάρα πολλοί, γίνετε τηγανητός, τηγανητός με σάλτσα ντομάτας, ψητός, γαύρος λαδορίγανη στο φούρνο, πλακί και πλακί ριγανάτος, αχνιστός, ξιδάτος, ξιδάτος µε σκόρδο, μαρινάτος, με ντομάτα και λεμόνι, σκορδάτος κοκκινιστός με πράσινες γεμιστές ελιές, γαύρος σαγανάκι, στο φούρνο με φρέσκια τομάτα και σκόρδο, με σκορδαλιά, φουρνιστός με ζεστή πατατοσαλάτα, μαρινάτος με τσιτσίραβλα, τυλιχτός σε αμπελόφυλλα, λεμονάτος, στο φούρνο με σάλτσα μουστάρδας, γαύρος με κουρκούτι, ψητός με ντομάτα, γεμιστός, στον φούρνο με μάραθα, ντομάτα και γλιστρίδα, γαύρος στο φούρνο με σησάμι, ξηρούς καρπούς και μυρωδικά και τέλος παραδοσιακός παστός!
Ποτά που τον συνοδεύουν
Πάει με ότι τραβάει η όρεξή σας, μ’ ένα αιγαιοπελαγίτικο ουζάκι, με «ορεινό» τσιπουράκι ή κρύα μπυρίτσα αλλά κυρίως ένα καλό λευκό κρασί, την κλασική ρετσίνα της Αττικής από Σαββατιανό και σίγουρα με τα πολύ καλά λευκά κρασιά της Φθιώτιδας!!!
Δημήτρης Καρέλης