 |
| Ο καθηγητής Παύλος Αλιβιζάτος στο γραφείο του στο Εργαστήριο «Lawrence Berkeley». |
| του Φώτη Πλιάτσικα μέλους της Κεντρικής Επιτροπής του ΛΑ.Ο.Σ. Γραμματέα της Γραμματείας Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων |
Στις 12 Μαΐου θα βραβευθεί στο Ισραήλ, ο Ελληνοαμερικανός καθηγητής Νανοτεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Berkeley της Καλιφόρνιας Παύλος Αλιβιζάτος. Ο Παύλος Αλιβιζάτος θα τιμηθεί με το βραβείο του ιδρύματος Wolf, για την ανάπτυξη ανόργανων νανοκρυστάλλων και την συνεισφορά του στον έλεγχο της διαδικασίας σύνθεσής τους, στην μέτρηση και στην κατανόηση των φυσικών τους ιδιοτήτων και τέλος, στην ανάπτυξη των εφαρμογών τους από την παραγωγή φωτός έως ειδικές ιατρικές εφαρμογές. Δεν γνωρίζουμε εάν ο κ. Αλιβιζάτος έχει βραβευθεί ποτέ από την ελληνική Πολιτεία ή από την ελληνική ακαδημαϊκή ή πανεπιστημιακή κοινότητα. Έχουμε πάντως βάσιμες αμφιβολίες. Από περιέργεια αναζητήσαμε στο Διαδίκτυο περισσότερες πληροφορίες και διαπιστώσαμε τα ακόλουθα: Ο κ. Αλιβιζάτος είναι διευθυντής του Εθνικού Εργαστηρίου «Lawrence Berkeley», το οποίο υπάγεται στο Πανεπιστήμιο του Berkeley και στο Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει στην ιστοσελίδα του εργαστηρίου. Στο εργαστήριο εργάζονται περίπου 4.200 επιστήμονες, ερευνητές, τεχνικό προσωπικό και φοιτητές. Ο ετήσιος προϋπολογισμός του ξεπέρασε τα 830.000.000 δολάρια, το 2012.
Εκτός από διευθυντής του φημισμένου εργαστηρίου ο κ. Αλιβιζάτος είναι επίσης διευθυντής του Κέντρου Έρευνας Ηλιακής Ενέργειας «Helios Solar Energy Research Center». Σε αυτό ερευνητικό κέντρο ο κ. Αλιβιζάτος επιβλέπει δύο βασικούς ερευνητικούς τομείς: Την ανάπτυξη τεχνητής φωτοσύνθεσης και την ανάπτυξη φωτοβολταϊκής τεχνολογίας που θα βασίζεται στην Νανοτεχνολογία. Επίσης υπό την διοίκησή του το εργαστήριο έχει ξεκινήσει δύο σημαντικά ερευνητικά προγράμματα: το «Carbon Cycle 2.0», το οποίο στοχεύει στον έλεγχο των εκπομπών του διοξειδίου και το «Next Generation Source Light», το οποίο έχει οδηγήσει ήδη στην κατασκευή πειραματικών εγκαταστάσεων, στις οποίες παράγονται παλμοί ακτίνων-Χ σε τόσο μικρά χρονικά διαστήματα, ώστε θα μπορούσε κανείς να μελετήσει ακόμη και την κίνηση των ηλεκτρονίων.
Τεχνητή φωτοσύνθεση με χρήση Νανοτεχνολογίας
Στο κέντρο έρευνας ηλιακής ενέργειας οι ερευνητές πειραματίζονται στην ανάπτυξη μεθόδων τεχνητής φωτοσύνθεσης. Ένα αρκετά φιλόδοξο πρόγραμμα το οποίο στοχεύει στην «αντιγραφή της φωτοσύνθεσης». Ειδικά υλικά και νέα μόρια χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση όλων των αντιδράσεων, που πραγματοποιούνται στα φυτά κατά την φωτοσύνθεση. Κατά την τεχνητή φωτοσύνθεση περίτεχνα υλικά συλλέγουν την ηλιακή ενέργεια, την οποία μετατρέπουν κατ’ αρχήν σε μικρά ηλεκτρικά φορτία, τα οποία στην συνέχεια χρησιμοποιούνται ώστε να προκαλέσουν όλες τις αντιδράσεις σχηματισμού των νέων (καύσιμων) μορίων. Όλες οι χημικές διεργασίες πραγματοποιούνται σε ένα μόνο «κύτταρο» το οποίο καλείται φωτοηλεκτροχημικό «photoelectrochemical cell» (PEC shell).
Εν κατακλείδι, οι ερευνητές σκοπεύουν να αναπτύξουν τεχνολογίες, οι οποίες μετατρέπουν το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό σε υγρά καύσιμα, με την βοήθεια μόνο του ηλιακού φωτός και όλα αυτά σε ένα μόνο κύτταρο. Μία ακόμη πρόκληση είναι όλες αυτές οι χημικές διεργασίες να γίνονται με την χρήση μη-τοξικών μετάλλων και χημικών ουσιών. Σε αυτό το σημείο υπεισέρχεται η Νανοτεχνολογία, η οποία δίνει την δυνατότητα να κατασκευασθούν νέα υλικά με ιδιότητες που δεν έχουν τα τυπικά υλικά που συναντούμε στην φύση.
Οι ευρωπαϊκές προσπάθειες στον τομέα της Νανοτεχνολογίας
Όπως γίνεται αντιληπτό, εκτός από το προφανές επιστημονικό ενδιαφέρον η Νανοτεχνολογία έχει ιδιαίτερο οικονομικό ενδιαφέρον. Στις ΗΠΑ οι ερευνητές έχουν την δυνατότητα να αποκομίσουν υψηλά οικονομικά οφέλη από τις έρευνές τους και αυτό αποτελεί προφανώς ένα ισχυρό κίνητρο. Στην Ευρώπη αυτό δεν είναι τόσο «αυτονόητο» και για αυτό η Ε.Ε. αποφάσισε να προωθήσει μέσω κεντρικού σχεδιασμού την ανάπτυξη της Νανοτεχνολογίας.
Στο πλαίσιο αυτό συντάχθηκε η έκδοση nano brochure. Εδώ ο αναγνώστης μπορεί να διαπιστώσει που βασίσθηκε η ιδέα των «αυτοκαθαριζόμενων επιφανειών»: «Το ινδοκάρδαμο διατηρεί καθαρά τα φύλλα του χάρη στο φαινόμενο του λωτού. Με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης ESEM (Environmental Scanning Electron Microscope) καθίσταται ορατός ο τρόπος που απομακρύνονται τα σταγονίδια νερού από την επιφάνεια του φύλλου. Αυτό οφείλεται στο πέλος της επιφάνειας των φύλλων. Το νερό γλιστρά με μεγάλη ταχύτητα συμπαρασύροντας έτσι τις ακαθαρσίες. Το φαινόμενο του λωτού - που διερευνήθηκε διεξοδικά από τον καθηγητή Barthlott και τους συνεργάτες του στο Πανεπιστήμιο της Βόννης - έχει ήδη αξιοποιηθεί για διάφορα προϊόντα, όπως για παράδειγμα, χρώματα επικάλυψης προσόψεων ώστε το νερό να συμπαρασύρει τις ακαθαρσίες. Είδη υγιεινής με υφή επιφανείας σαν του λωτού είναι εύκολο να καθαριστούν».
Όπως όμως αναφέρεται στην συνέχεια: «Μια από τις πλέον εξελιγμένες τεχνικές σε ατομική κλίμακα είναι η διαδικασία της φωτοσύνθεσης, με την οποία συλλέγεται η ενέργεια για την ζωή στην γη. Στην διαδικασία αυτή είναι σημαντικό κάθε μεμονωμένο άτομο. Όποιος θα μπορέσει να αντιγράψει αυτή την διαδικασία με την χρήση Νανοτεχνολογίας, θα διαθέτει ενέργεια επ’ άπειρον».
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο φύλλο της 10ης Μαρτίου 2012 της εφημερίδας Α1.