Ομιλία Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, κ. Χρήστου Σταϊκούρα, στο Global Capital Forum “Greece: A solid investment destination”
Κυρίες και Κύριοι,
Θέλω να ευχαριστήσω τους διοργανωτές του Συνεδρίου τόσο για την πρόσκλησή τους να παραστώ σε αυτό, όσο και για τη δυνατότητα που μου δίνουν να καταθέσω ορισμένες σκέψεις σχετικά με τη τρέχουσα κατάσταση της Ελληνικής οικονομίας, κυρίως τη μακροοικονομική και ειδικότερα τη δημοσιονομική, και τη συσχέτισή της με τις επενδύσεις.
Κυρίες και Κύριοι,
Όλα τα διαθέσιμα στοιχεία καταδεικνύουν ότι, τη χρονιά που πέρασε, πετύχαμε τη σταθεροποίηση της διεθνούς θέσης της χώρας και των δημόσιων οικονομικών της και δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για λήξη της παρατεταμένης ύφεσης κατά το τρέχον έτος.
Αυτό είναι το αποτέλεσμα των τεράστιων, των πρωτόγνωρων θυσιών της Ελληνικής κοινωνίας.
Τόσο σε όρους δημοσιονομικού εγχειρήματος όσο και σε όρους βιοτικού επιπέδου.
Αλλά και των πρωτοβουλιών, που ανελήφθησαν και υλοποιήθηκαν από την Ελληνική Κυβέρνηση, για την αντιμετώπιση των συνθηκών έντονης αβεβαιότητας και ασφυξίας που είχαν συσσωρευθεί το καλοκαίρι του 2012.
Έτσι, σήμερα:
1ον. Η ύφεση επιβραδύνεται.
Ο ρυθμός της θα περιορισθεί το 2013 σε σύγκριση τόσο με το 2012 όσο και με την πρόβλεψη στις αρχές του έτους.
Το 2014 εκτιμάται ότι η ύφεση θα τερματιστεί και η οικονομία θα αρχίσει να ανακάμπτει.
2ον. Διαρθρωτικές αλλαγές υλοποιούνται.
Η Ελλάδα είναι, πλέον, η χώρα με τον υψηλότερο, μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ, ρυθμό προώθησης των μεταρρυθμίσεων, υλοποιώντας μάλιστα τις δυσκολότερες διαρθρωτικές αλλαγές, ακόμη και σε ευαίσθητους τομείς, όπως είναι οι ρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και τα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας.
Ενδεικτικά, αλλά χαρακτηριστικά, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, η Ελλάδα, στον τομέα της ευκολίας ίδρυσης νέων επιχειρήσεων, βελτίωσε τη θέση της στην παγκόσμια κατάταξη κατά 110 βαθμίδες, από την 146η θέση το 2012 στην 36η το 2013.
3ον. Αποκρατικοποιήσεις ξεκίνησαν, μετά από σημαντικές καθυστερήσεις, να πραγματοποιούνται, παρά τα προβλήματα, κυρίως εξωγενή, που παρουσιάζονται.
Μέχρι σήμερα, την τελευταία διετία, υλοποιήθηκαν 12 έργα αποκρατικοποιήσεων, με συνολικά εκτιμώμενα έσοδα ύψους 3,8 δισ. ευρώ.
4ον. Η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας ενισχύεται.
Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μετατρέπεται σε πλεονασματικό, για πρώτη φορά εδώ και σχεδόν 20 χρόνια.
Βέβαια, κυρίως, λόγω υποχώρησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος και των εισαγωγών εξαιτίας του περιορισμού του διαθέσιμου εισοδήματος.
5ον. Οι τιμές ανταποκρίνονται πλέον στον περιορισμό της ζήτησης και του κόστους εργασίας και η εξέλιξη αυτή οδηγεί σε βελτίωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος.
Εξέλιξη θετική, μη επιθυμητή όμως για μεγάλο χρονικό διάστημα.
6ον. Το Κράτος, με δεδομένη την πιστωτική συρρίκνωση, ενίσχυσε, στο μέτρο του εφικτού, τη ρευστότητα στην οικονομία.
Πλήρωσε περίπου 6,2 δισ. ευρώ ληξιπρόθεσμες οφειλές.
Επέστρεψε περίπου 3,1 δισ. ευρώ φόρους.
Δαπάνησε περίπου 6,7 δισ. ευρώ για δημόσιες επενδύσεις.
Ενώ οι πόροι από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης υπολογίζονται σε 4,2 δισ. ευρώ.
Και η ΕΤΕπ συγχρηματοδοτεί δάνεια προς μικρομεσαίες επιχερήσεις, ύψους 1,4 δισ. ευρώ.
7ον. Οι στόχοι της δημοσιονομικής πολιτικής επιτυγχάνονται.
Η χώρα, μετά από πολλά χρόνια, επιτυγχάνει πρωτογενές πλεόνασμα.
Πλεόνασμα το οποίο, σε διαρθρωτικούς όρους, είναι το υψηλότερο στην Ευρώπη.
Πλεόνασμα σημαντικό, υψηλό, αρκετά υψηλότερο από τις αρχικές και τις μεταγενέστερες προβλέψεις, το οποίο οφείλεται στην επίτευξη των στόχων στο σκέλος των εσόδων και στην υπέρβαση αυτών στο σκέλος των δαπανών.
Πλεόνασμα βιώσιμο, αφού, μεταξύ άλλων, οι δαπάνες του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και οι επιστροφές φόρων, βασικοί πυλώνες ενίσχυσης της ρευστότητας της οικονομίας, διαμορφώθηκαν, τελικά υψηλότερα από το 2012.
Κυρίες και Κύριοι,
Τα αποτελέσματα αυτών των ευνοϊκών εξελίξεων άρχισαν να διαφαίνονται και στην πραγματική οικονομία.
1ον. Η παραγωγή στη μεταποίηση τείνει να σταθεροποιηθεί.
Οι νέες βιομηχανικές παραγγελίες και ο δείκτης προμηθειών, σταδιακά, ανακάμπτουν, τροφοδοτούμενες, κυρίως, από το εξωτερικό.
Ο όγκος του λιανεμπορίου αυξήθηκε, για πρώτη φορά την τελευταία 4ετία.
2ον. Η αυξητική δυναμική της ανεργίας ανακόπτεται.
Ενισχυτικά αναμένεται να λειτουργήσει η υλοποίηση από την Κυβέρνηση ενός ευρέος προγράμματος για την αντιμετώπιση της ανεργίας, το οποίο ανέρχεται στο 1,5 δισ. ευρώ και αφορά περισσότερους από 440.000 άνεργους συμπολίτες μας.
Βέβαια, η ανεργία, ιδιαίτερα η μακροχρόνια, κυρίως των νέων, παραμένει σε υψηλά επίπεδα.
Πρωτόγνωρα.
Γεγονός που καθιστά αναγκαία και απαραίτητη την ένταση των προσπαθειών της Κυβέρνησης σε αυτό το πεδίο.
3ον. Το οικονομικό κλίμα έχει βελτιωθεί.
Ο σχετικός δείκτης έχει φτάσει σε ένα από τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 40 μηνών.
Συγκεκριμένα, τον προηγούμενο μήνα ανήλθε στις 92,6 μονάδες, ενώ το Μάιο του 2010 ήταν στις 69,8 μονάδες και τον Ιούνιο του 2012 στις 77,3 μονάδες.
4ον. Ο «δείκτης φόβου» του ΚΕΠΕ, ο οποίος παρουσιάστηκε πρόσφατα σε σχετική μελέτη, έχει βελτιωθεί σημαντικά.
Πρόκειται για ένα βαρόμετρο της ψυχολογίας των επενδυτών, το οποίο επιβεβαιώνει την πρόοδο που έχει συντελεστεί στην οικονομία τους τελευταίους 20 μήνες.
5ον. Το επιτόκιο των εντόκων γραμματίων έχει σημαντικά μειωθεί, και διαμορφώνεται σε προ Μνημονίου επίπεδα.
Συγκεκριμένα, το επιτόκιο των εξάμηνων εντόκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου διαμορφώθηκε, κατά την τελευταία έκδοσή τους, στο 4,10%.
Είναι στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2010, όταν το αντίστοιχο επιτόκιο ανήλθε στο 4,55%, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο επιτόκιο στα μέσα του Ιουνίου του 2012 είχε ανέλθει στο 4,73%.
Ενώ και τα spreads έχουν σημαντικά συρρικνωθεί.
6ον. Οι καταθέσεις σταδιακά επιστρέφουν στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα.
Συγκεκριμένα, από τον Ιούνιο του 2012, οι καταθέσεις στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα αυξήθηκαν κατά 8,5%.
Βέβαια, οι απώλειες από την αρχή της κρίσης παραμένουν μεγάλες.
Κυρίες και Κύριοι,
Αυτές οι ενδείξεις σταθεροποίησης της κατάστασης έχουν συμβάλλει καθοριστικά στη σταδιακή επαναφορά της χώρας στους διεθνείς επενδυτικούς προορισμούς.
Για να υλοποιηθούν όμως επενδύσεις στη χώρα, κυρίως άμεσες ξένες επενδύσεις, θα πρέπει αυτές οι ενδείξεις να μην αποτελέσουν αφορμή για εφησυχασμό.
Αλλά εφαλτήριο για τη συνέχιση του δημοσιονομικού εγχειρήματος και τον περαιτέρω εμπλουτισμό της δημοσιονομικής προσπάθειας με αναπτυξιακές δράσεις και πολιτικές.
Πολιτικές, που θα εξασφαλίσουν ότι η Ελλάδα, το 2014, μετά από 6 έτη, θα εξέλθει από την παρατεταμένη ύφεση και το δημοσιονομικό έλλειμμα θα διαμορφωθεί κάτω από το 3% του ΑΕΠ.
Πολιτικές, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης στρατηγικής που θα έχει ως στόχο την επίτευξη διατηρήσιμων πρωτογενών πλεονασμάτων, την τόνωση της ανταγωνιστικότητας, την ενίσχυση της απασχόλησης, τη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής, την ανάκαμψη αλλά και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
Η Ελλάδα της Ανάκαμψης, το 2014, θα στηριχθεί:
1ον. Στην επιβράδυνση της πτώσης της κατανάλωσης, καθώς προβλέπεται ότι θα ανακοπεί η μείωση του πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος.
2ον. Στη θετική συμβολή της εξωτερικής ζήτησης που θα ενισχυθεί από τις εξαγωγές αγαθών και τουριστικών υπηρεσιών.
3ον. Στην ταχύτερη αξιοποίηση και υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων από πόρους του ΕΣΠΑ και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, για τη χρηματοδότηση των επενδύσεων στις υποδομές καθώς και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων.
4ον. Στην εντατικότερη υλοποίηση του προγράμματος αποκρατικοποιήσεων και αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου, με προβλεπόμενα έσοδα ύψους 3,6 δισ. ευρώ το 2014.
5ον. Στην προσήλωση της οικονομικής πολιτικής στην πραγματοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, κυρίως με την ενδυνάμωση του ανταγωνισμού στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών.
6ον. Στην ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης και αναδιάρθρωσης του τραπεζικού συστήματος, η οποία μεσοπρόθεσμα αναμένεται να συνοδευθεί από την εξομάλυνση της πιστωτικής επέκτασης και την ενισχυμένη δυνατότητα χορήγησης πιστώσεων στην οικονομία.
7ον. Σε ένα ευνοϊκότερο διεθνές περιβάλλον, αφού η ανάπτυξη επιστρέφει σταδιακά – έστω και σε χαμηλά επίπεδα – συνολικά στην Ευρωζώνη.
Η Ελλάδα της Βιώσιμης Ανάπτυξης, από το 2014, θα στηριχθεί, πέρα και πάνω από «Μνημόνια», σε μια συνολική, συνεκτική, ρεαλιστική στρατηγική, συμβατή με τους στόχους της Ευρώπης.
Βασικοί άξονες αυτής της στρατηγικής πρέπει να είναι:
1ον. Η ένταξη του «αφανούς» τμήματος της οικονομίας στο «εμφανές» πεδίο της, επιτυγχάνοντας τη φορολόγησή του.
Όσο περισσότερο προσεγγίζουμε αυτό το στόχο, τόσο διευρύνεται η ευχέρεια για ελάφρυνση των συνεπών φορολογουμένων, οι οποίοι όχι μόνο έχουν επιβαρυνθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια αλλά έχουν υποστεί και μείωση του εισοδήματός τους.
2ον. Η διασφάλιση της πιστής εφαρμογής των κανόνων και πρακτικών χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και πειθαρχίας.
Η προσήλωση σ’ αυτούς τους κανόνες και τις πρακτικές έχει ήδη αποδώσει αποτελέσματα, οδηγώντας σε σημαντική περιστολή των πρωτογενών δαπανών.
3ον. Η δημιουργία ενός δίκαιου, αποτελεσματικού και σύγχρονου κράτους με την επιτάχυνση της διοικητικής μεταρρύθμισης.
Ενός κράτους που θα παρεμβαίνει και θα μεριμνά για τη βέλτιστη λειτουργία του μηχανισμού της αγοράς και την εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής οικονομικής αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας, την κοινωνικά δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος και του παραγόμενου πλούτου και τη σταθεροποίηση της οικονομίας.
4ον. Η βελτίωση της «ποιότητας» των δημόσιων οικονομικών.
Και αυτό θα επιτευχθεί με την αύξηση της αποτελεσματικότητας των πόρων και με την ενίσχυση, σταδιακά, των δαπανών που έχουν υψηλό πολλαπλασιαστή και απόδοση, προάγουν την οικονομική ανάπτυξη και δημιουργούν υψηλή κοινωνική ανταποδοτικότητα.
Αυτός ο προσανατολισμός των δημόσιων δαπανών συνάδει και με τη θεωρία της ενδογενούς ανάπτυξης, σύμφωνα με την οποία παράγοντες όπως η εκπαίδευση, η έρευνα και η καινοτομία δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια ισχυρή αναπτυξιακή δυναμική.
5ον. Η ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των κοινωνικών δαπανών, ώστε να περιορισθεί το επίπεδο της φτώχειας που αντιμετωπίζει η χώρα.
Με τον εξορθολογισμό των μηχανισμών αναδιανομής εισοδήματος.
Με στοχευμένες παρεμβάσεις κοινωνικής πολιτικής.
6ον. Η αύξηση των επενδύσεων και η ενίσχυση των εξαγωγών, καθώς και η διατήρηση της κατανάλωσης σε υψηλά επίπεδα, έχοντας, όμως, σημαντικά μικρότερο συντελεστή βαρύτητας στη διαμόρφωση του ΑΕΠ.
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις αναμένεται να προσελκύσουν τεχνογνωσία από το εξωτερικό και να οδηγήσουν σε βελτίωση της παραγωγικότητας με μακροπρόθεσμα οφέλη για την ανάπτυξη.
7ον. Η περαιτέρω ενίσχυση της μακροχρόνιας βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους.
Η αλήθεια είναι ότι το δημόσιο χρέος, εδώ και δεκαετίες, είχε πολύ ισχυρή αυξητική δυναμική.
Αλήθεια, επίσης, είναι ότι ο ρυθμός αύξησής του αρχίζει να περιορίζεται, η μέση υπολειπόμενη φυσική διάρκειά του έχει χρονικά επεκταθεί και οι δαπάνες εξυπηρέτησής του έχουν αισθητά μειωθεί.
Ωστόσο, παρά τις θετικές αυτές εξελίξεις, το ζήτημα της περαιτέρω ενίσχυσης της μακροχρόνιας βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους παραμένει ανοικτό.
Ρεαλιστικές λύσεις και εφαρμόσιμες τεχνικές υπάρχουν.
Πρέπει να υιοθετηθούν, με καθαρό τρόπο, το συντομότερο δυνατό.
Το πρόσφατο παρελθόν, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, απέδειξε ότι η αναβλητικότητα και η διστακτικότητα δεν ήταν «σύμμαχοι» των λύσεων.
8ον. Η διαμόρφωση των συνθηκών για την έξοδο της χώρας στις αγορές.
Εργαζόμαστε μεθοδικά και συστηματικά ώστε να είναι εφικτή η επιστροφή της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2014.
Κυρίες και Κύριοι,
Το κόστος που κατέβαλε η Ελληνική κοινωνία για να επιτευχθεί η σταθεροποίηση της κατάστασης, αναμφίβολα, ήταν και είναι υψηλό.
Η ύφεση βαθιά και παρατεταμένη.
Η ανεργία πρωτόγνωρη.
Η έλλειψη ρευστότητας πασιφανής.
Σήμερα, όμως, υπάρχει η δυνατότητα να ανακοπεί η πτωτική πορεία, καθώς, παρά τις καθυστερήσεις και τις αστοχίες, έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές αλλαγές.
Με πιο ουσιώδη αλλαγή την εξάλειψη των υψηλών «δίδυμων» ελλειμμάτων της χώρας.
Η προσπάθεια ωστόσο δεν έχει ολοκληρωθεί.
Είναι εθνική ανάγκη να διαφυλαχθούν όλα όσα έχουν επιτευχθεί με τόσο μεγάλο κόστος.
Σήμερα, δεν ωφελεί να φλερτάρουμε με πισωγυρίσματα.
Δεν ωφελεί να αναλώσουμε εθνική ενέργεια σε ομφαλοσκόπηση.
Δεν ωφελεί να ρισκάρουμε με δοκιμές.
Δεν ωφελεί να επιδοθούμε σε ανώριμες, θορυβώδεις τακτικές.
Πιστεύω ότι η ορθή εθνική επιλογή είναι να προχωρήσουμε αταλάντευτα μπροστά, ώστε να βγούμε από την κρίση μια ώρα αρχύτερα.
Άλλωστε, όπως έχω υποστηρίξει και από το βήμα του Κοινοβουλίου, δεν υπάρχει «βασιλική οδός» για την εθνική αξιοπρέπεια και την ευημερία μας στο σύγχρονο, ανταγωνιστικό, διεθνές περιβάλλον.
Υπάρχει μόνο μία οδός.
Η οδός που προσδιορίζεται από:
Την επαναδιατύπωση και την εμπέδωση ενός σύγχρονου αξιακού κώδικα.
Την καλλιέργεια κουλτούρας κοινωνικής και πολιτικής συνεννόησης, συγκλίσεων και δημιουργικών συνθέσεων.
Τη διαχρονική και αταλάντευτη εφαρμογή ενός εθνικού στρατηγικού σχεδίου.
Την υλοποίηση σύγχρονων πολιτικών, που είναι συμβατές με το εθνικό, αλλά και το Ευρωπαϊκό, σχέδιο.
Την εμπέδωση και προώθηση της κοινωνικής συνοχής.
Την έντιμη, σκληρή, αποτελεσματική και ποιοτική εργασία από όλους μας.
Αυτή είναι η ορθή οδός.
Αυτή πρέπει να βαδίσουμε.
Αυτή μας επιβάλλει η μακραίωνη, διακριτή ιστορία μας.
Σήμερα, με τη σταθεροποίηση της δημόσιας οικονομίας έχουμε εισέλθει στην τελευταία δύσκολη στροφή για να μπούμε σ’ αυτό το δρόμο.
Έχουμε χρέος να κρατήσουμε γερά το πηδάλιο και να κάνουμε τις ενδεδειγμένες ενέργειες.
Με πίστη, εθνικό σχέδιο και αποφασιστικότητα πρέπει και μπορούμε, όπως έχει αποδειχθεί, να πετυχαίνουμε τους στόχους και ταυτόχρονα να διεκδικούμε καλύτερους όρους συνεργασίας από τους εταίρους και δανειστές μας.
Μακριά από μαξιμαλιστικές, μη ρεαλιστικές απαιτήσεις.
Ώστε να επιστρέψει η οικονομία και η κοινωνία στον ενάρετο κύκλο της ευημερίας για όλους τους πολίτες, εντός της Ευρωζώνης.
Σας ευχαριστώ.