Μάρτιος 1832: Η χάραξη των πρώτων συνόρων του Ελληνικού Κράτους και η «οροθετική γραμμή»

Μάρτιος 1832: Η χάραξη των πρώτων συνόρων του Ελληνικού Κράτους και η «οροθετική γραμμή»

Του Δημήτρη Β. Καρέλη

Όταν οι ηττημένοι Τούρκοι, με τις ευλογίες των «συμμάχων» μας, πληρωνόταν αδρά για να παραχωρήσουν την Φθιώτιδα και τη Λαμία…

Ήταν τέτοιες μέρες, τέλη Μαρτίου, πριν από εκατόν ογδόντα χρόνια περίπου, όταν χαράσσονταν τα πρώτα σύνορα της ελεύθερης Ελλάδας, μετά από ένα σκληρό, δύσκολο και αιματηρό αγώνα. Τα πρώτα αυτά σύνορα, στον αυχένα της Όθρης, θα αποτελούσαν τα φυσικά σύνορα της Ελλάδας και της Οθωμανικής Τουρκίας για περίπου μισό αιώνα, χωρίζοντας τη σημερινή Φθιώτιδα στα δύο, σε Ελληνικό και Τουρκικό έδαφος…

Η χάραξη των πρώτων συνόρων του Ελληνικού Κράτους: Η «οροθετική γραμμή» (1832).

Σαν αποτέλεσμα του επτάχρονου αγώνα των Ελλήνων κατά των Τούρκων για την ελευθερία και την ανεξαρτησία τους, με ανεξακρίβωτες μέχρι και σήμερα  ανθρώπινες απώλειες και οικονομικές επιπτώσεις, η διεθνής κοινότητα άρχισε να αφυπνίζεται και να γίνεται πλέον πασιφανές ότι πρέπει να βρεθεί λύση στο Ελληνικό ζήτημα και να δοθεί, έστω και υπό «ορισμένους όρους», ανεξαρτησία σ’ ένα ακόμα κομμάτι της ελληνικής επικράτειας.

 Οι τότε Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία) όπως είδαμε πιο πάνω, πίεσαν την Τουρκική «υψηλή Πύλη» και μετά την υπογραφή των πρωτοκόλλων του Λονδίνου έγιναν προτάσεις για την έκταση, τα όρια και  τους όρους της ανεξαρτησίας. Στα πλαίσια αυτών των συνθηκών συγκροτήθηκε η «Οροθετική Επιτροπή» η οποία χάραξε στην πράξη τα πρώτα σύνορα του ελεύθερου νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους.

Όταν οι Ρώσοι κατέλαβαν την Αδριανούπολη, οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να συνθηκολογήσουν και να δεχτούν τους όρους της Συνθήκης του Λονδίνου (24/6 Ιουλίου 1827). Με τη συνθήκη όμως αυτή το θέμα των συνόρων, ήταν ασαφές και το Καρπενήσι, ο Δομοκός και η Λαμία έμεναν έξω από τα σύνορα, στην τουρκοκρατούμενη περιοχή. Η γερουσία και ο Γ. Αινιάν έκαναν μεγάλες προσπάθειες, ώσπου τελικά άλλαξε η γραμμή των συνόρων και με την υπογραφή του οριστικού πρωτοκόλλου (27 Ιουνίου/ 9 Ιουλίου 1832), μεταξύ των αντιπροσώπων των Συμμάχων και του Σουλτάνου, διορθώθηκε η οροθετική γραμμή. Η Τουρκία έδινε στην Ελλάδα το Ζητούνι (Λαμία), εισπράττοντας 40 εκατομμύρια γρόσια!

Οι επίτροποι των τριών μεγάλων δυνάμεων Ρωσίας, Αγγλίας, Γαλλίας και οι εκπρόσωποι της Τουρκίας Χουσεΐν και της Ελλάδας Γιαννάκης Στάικος, άρχισαν αυτοψία και χάραξη, φτάνοντας στη «Βρύση Ζαχαράκη». Από «του αυχένος στη Ζαχαράκη βρύση», χάραξαν τα σύνορα προς την κορυφογραμμή της Όθρης, άφησαν δεξιά ελεύθερα τα χωριά του Καρπενησίου, τη δυτική Φθιώτιδα και την περιοχή της Λαμίας, τη Στυλίδα και το Γαρδίκι Κρεμαστής Λάρισας (Πελασγία), έφτασαν στις πηγές του μικρού ποταμιού Γραδίτσα (ή Γρανίτσα) και κατέληξαν στις εκβολές του. Η περιοχές όμως της Ρεντίνας, του Δομοκού και του Αλμυρού, παρέμειναν στην Τουρκική επικράτεια.

Η «οροθετική γραμμή», τα σύνορα της περιοχής Δομοκού όπως προσδιορίστηκε από την συνάντηση της 9ης Νοεμβρίου στη Γούρα, αρχίζοντας από το Περιβόλι και φτάνοντας στο Νεοχώρι Δομοκού, είναι: «Μουχλούκα, Μεγάλο ίσωμα, Νύφης το μνήμα, Δερβέν Καρυά, Μηλιά, Καλαμάκι ράχη, Άγιο Γιώργη Καλαμάκι, Δερβένι Φούρκα, Μαύρα Λιθάρια, Παναγία του Βουνί (Αντίνιτσα), Παλιόκαστρο, Κακοβούνι, Σταυροδρόμι, Στι Πιτράλι λάκα, Έξινο μιλιά, Άγιο Ηλίας, Σρίβο, Κοραφομάνδρα, Εξινογαλόραχη, Παλαιόκαστρο Νεοχωρίτικο», για να καταλήξουν στο χείμαρρο Σαλαμπριά στη Σούρπη.

Στις 25 Μαρτίου 1833, είχε ολοκληρωθεί η εγκατάσταση ελληνικών αρχών στις ελεύθερες πλέον περιοχές και στις 28 Μαρτίου 1833, απελευθερώθηκε η Λαμία.
 Όμως, οι Τούρκοι διατηρούσαν όλα τα δικαιώματα ιδιοκτησίας, τελωνείων, φόρων κλπ.

Η περιοχή του Δομοκού και η Θεσσαλία θα ζούσαν για ακόμη πενήντα χρόνια περίπου στη σκλαβιά…

 Δημήτρης Β. Καρέλης

Απόσπασμα από το βιβλίο του για την ιστορία της περιοχής ΔΟΜΟΚΟΥ

 «Η γη που γεννήθηκε ο Έλληνας – Η ιστορία της Βόρειας Φθιώτιδας και του Δομοκού»

 (Οι χάρτες είναι αυθεντικοί της εποχής εκείνης)