«Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Συζητούμε σήμερα στην Επιτροπή την Έκθεση του
Γραφείου Προϋπολογισμού για το πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης στην Ευρωζώνη
και στην Ελλάδα.
Ένα νέο θεσμικό πλαίσιο που είναι απόρροια της
πολυδιάστατης κρίσης που κλονίζει τα τελευταία χρόνια το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.
Κρίση χρηματοπιστωτική και δημοσιονομική.
Κρίση μεταδοτική, στις περισσότερες χώρες από τον
χρηματοπιστωτικό προς τον δημοσιονομικό τομέα, και σε ορισμένες, όπως στην
περίπτωση της Ελλάδας, αντίστροφα.
Κρίση συστημική, που έθεσε σε κίνδυνο την ίδια τη
βιωσιμότητα του κοινού νομίσματος.
Αυτή η κρίση βρήκε την Ευρώπη «ανοχύρωτη».
Χωρίς μηχανισμούς αντίδρασης και αντιμετώπισης
της κρίσης.
Με το εγχείρημα της οικονομικής και νομισματικής
ενοποίησης, δομικά και θεσμικά, ημιτελές.
Ενδεικτικά, ακόμη και το Σύμφωνο Σταθερότητας και
Ανάπτυξης, ένα σύστημα δημοσιονομικής διακυβέρνησης που καθιερώθηκε πριν από
την κρίση ως απαραίτητο συμπλήρωμα της νομισματικής πολιτικής, κατέστη
ανεφάρμοστο στην περίπτωση κρατών-χωρών που ήθελαν να αποφύγουν τη διαδικασία
υπερβολικού ελλείμματος.
Κυρίες και Κύριοι,
Αυτή η κρίση και οι προσπάθειες αντιμετώπισής της
κατέστησαν εμφανείς τις ατέλειες και τις υστερήσεις του Ευρωπαϊκού
οικοδομήματος.
Ανέδειξαν, όμως, και τις προκλήσεις και τις
ευκαιρίες.
Οδήγησαν στην εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων:
Πρώτο
Συμπέρασμα: Η δημοσιονομική εξυγίανση, προσαρμογή και
πειθαρχία είναι βασικός πυλώνας για τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών και
για τη διατηρήσιμη ανάπτυξη.
Δεύτερο
Συμπέρασμα: Η προσήλωση στη δημοσιονομική πειθαρχία δεν
αποτελεί από μόνη της ικανή συνθήκη ώστε να εξέλθει μία οικονομία από την
κρίση.
Είναι καθοριστικό να συνοδεύεται από αναπτυξιακές
πρωτοβουλίες και διαρθρωτικές πολιτικές.
Τρίτο
Συμπέρασμα: Το μείγμα της δημοσιονομικής προσαρμογής είναι
καθοριστικό για την αποτελεσματικότητα του εγχειρήματος και για τη
διατηρησιμότητα του επιδιωκόμενου δημοσιονομικού αποτελέσματος.
Η προσαρμογή θα πρέπει να εδράζεται περισσότερο
στο σκέλος των δαπανών και λιγότερο σε αυτό των εσόδων.
Τέταρτο
Συμπέρασμα: Οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές επί των οποίων
δομούνται τα Προγράμματα Οικονομικής Πολιτικής πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τον
«κύκλο» της οικονομίας.
Πέμπτο
Συμπέρασμα: Είναι αναγκαία η θεσμοθέτηση μηχανισμών και πλαισίου για τη
σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος.
Προς αυτή την κατεύθυνση, προχωρά, με αργά αλλά
σταθερά βήματα, η διαμόρφωση της τραπεζικής ένωσης.
Τραπεζική ένωση με βασικά συστατικά:
§ Τον
ενιαίο εποπτικό μηχανισμό των μεγαλύτερων συστημικών πιστωτικών ιδρυμάτων από
την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
§ Το
ενιαίο πλαίσιο εξυγίανσης των πιστωτικών ιδρυμάτων.
§ Και, το
ενιαίο ταμείο εγγύησης καταθέσεων.
Πρόκειται για ένα ενοποιητικό εγχείρημα που
επιδιώκει αφενός τη σταδιακή αποκατάσταση και ενίσχυση της επενδυτικής
εμπιστοσύνης και ρευστότητας στο σύνολο της Ευρωπαϊκής οικονομίας και αφετέρου,
τη διασφάλιση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας στην Ευρώπη, δημιουργώντας
μηχανισμούς πρόληψης καταστάσεων αντιστοίχων αυτών που εντοπίζονται στη
χρηματοπιστωτική κρίση.
Έκτο
Συμπέρασμα: Απαιτείται η υιοθέτηση ενός πλέγματος πολιτικών ενίσχυσης της
οικονομικής διακυβέρνησης.
Προς αυτή την κατεύθυνση, διαμορφώθηκε ένα νέο
θεσμικό πλαίσιο στην Ευρώπη όσον αφορά τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τις
μακροοικονομικές ανισορροπίες.
Για την ενίσχυση, συνεπώς, της οικονομικής
διακυβέρνησης έχουν ήδη θεσπιστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο:
§ Το
ενισχυμένο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, με μία δέσμη πέντε Κανονισμών
και μιας Οδηγίας (six pack) που ενισχύουν την προληπτική παρακολούθηση και την
άμεση παρέμβαση για τη διόρθωση του ελλείμματος και τη μείωση του χρέους
§ Οι
μηχανισμοί στήριξης των κρατών-μελών (Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής
Σταθερότητας και Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας).
§ Το
«δημοσιονομικό σύμφωνο» (fiscal compact).
§ Η
ενδυνάμωση της οικονομικής συνεργασίας σε πεδία ευρύτερης οικονομικής πολιτικής
(Euro-Plus-Pact και εποπτεία μακροοικονομικών ανισορροπιών).
§ Η
ενισχυμένη εποπτεία σε κεντρικό επίπεδο των εθνικών προϋπολογισμών των
κρατών-μελών της Ευρωζώνης (two pack).
Αυτό μεταφράζεται στο ότι το
κάθε κράτος-μέλος:
§ Θεσμοθετεί
και τηρεί τον κανόνα του ισοσκελισμένου προϋπολογισμού.
§ Θέτει
μεσοπρόθεσμους δημοσιονομικούς στόχους.
§ Εφαρμόζει
πολιτικές που οδηγούν σε διατηρήσιμα αποτελέσματα.
§ Ενσωματώνει
στην εθνική νομοθεσία του μηχανισμούς αυτόματης διόρθωσης τυχόν αποκλίσεων από
τους δημοσιονομικούς στόχους που έχουν τεθεί.
§ Καταρτίζει
τον Προϋπολογισμό του σε εναρμόνιση με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη, μέσα από την
διαδικασία του «ευρωπαϊκού εξαμήνου» που αποτελεί έναν ετήσιο κύκλο συντονισμού
μακροοικονομικών, δημοσιονομικών και διαρθρωτικών πολιτικών.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Το Υπουργείο Οικονομικών, και δη το Γενικό
Λογιστήριο του Κράτους, από τα μέσα του προηγούμενου έτους ξεκίνησε μία
διαδικασία επικαιροποίησης και αναμόρφωσης του πλαισίου δημοσιονομικής
διαχείρισης και εποπτείας, προκειμένου να εναρμονιστεί το υφιστάμενο θεσμικό
νομικό πλαίσιο με τα ισχύοντα στην Ευρωζώνη.
Μία διαδικασία στην οποία συμμετείχαν όλοι οι
εμπλεκόμενοι φορείς, όπως άλλα συναρμόδια Υπουργεία, το Ελεγκτικό Συνέδριο και
το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή.
Μία διαδικασία, η οποία ολοκληρώθηκε με τη
σύνταξη του προσχεδίου της σχετικής νομοθετικής πρωτοβουλίας που αναμένεται να
κατατεθεί στη Βουλή σύντομα, τον επόμενο μήνα.
Τα βασικά συστατικά της εν λόγω πρωτοβουλίας,
μεταξύ άλλων, είναι:
§ Η
διάκριση των ρόλων και των αρμοδιοτήτων των θεσμικών οργάνων που συμμετέχουν
στη δημοσιονομική διαχείριση.
§ Οι
δημοσιονομικοί κανόνες που θα διέπουν τη χάραξη της οικονομικής πολιτικής.
§ Το
χρονοδιάγραμμα κατάρτισης, σχεδιασμού, θέσπισης και υλοποίησης του Κρατικού
Προϋπολογισμού και του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής.
§ Η
θεσμική διαδικασία προετοιμασίας και κατάρτισης του Κρατικού Προϋπολογισμού και
σχεδιασμού του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής.
§ Η
χαρτογράφηση των αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής
διαχείρισης, των προϊσταμένων των οικονομικών υπηρεσιών των Υπουργείων και των
λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης.
§ Η
ενσωμάτωση όλων των διατάξεων της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στο εθνικό δίκαιο,
εισάγοντας την έννοια του μεσοπρόθεσμου δημοσιονομικού στόχου και των
κατάλληλων διορθωτικών μηχανισμών, σε περίπτωση σημαντικών αποκλίσεων από το
στόχο αυτό.
§ Η
θέσπιση ενός ανεξάρτητου Δημοσιονομικού Συμβουλίου, με βάση τόσο τα
προβλεπόμενα από το ευρωπαϊκό πλαίσιο όσο και τη διεθνή πρακτική των τελευταίων
δεκαετιών. Το Δημοσιονομικό Συμβούλιο θα είναι επιφορτισμένο, μεταξύ άλλων, με
την αξιολόγηση και τη συμμόρφωση της χώρας με τους δημοσιονομικούς κανόνες.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Πρόκειται για μία σημαντική
νομοθετική πρωτοβουλία, η οποία έρχεται να συμπληρώσει μία σειρά παρεμβάσεων
για τη διαμόρφωση ενός σταθερού πλαισίου χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.
Ήδη από το δεύτερο μισό του
2012, μεταξύ άλλων και κωδικοποιημένα, προχωρήσαμε:
§ Στην
επικαιροποίηση και βελτίωση του συστήματος δημοσιονομικών ελέγχων.
§ Στην
ποσοτική και ποιοτική ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών για τη διαχείριση των
δημόσιων πόρων.
§ Στην
ενίσχυση του πλαισίου δημοσιονομικών κανόνων και πρακτικών με την παράλληλη
ενεργοποίηση μηχανισμών παρακολούθησης των ΔΕΚΟ και των ΝΠΙΔ.
§ Στη
σύσταση και λειτουργία του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ.
§ Στη
θέσπιση τριμηνιαίων ενημερωτικών δελτίων επίτευξης των στόχων του
προϋπολογισμού των δομών και των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, στο
πλαίσιο της παρακολούθησής τους.
§ Στην
εφαρμογή μιας αυστηρής διαδικασίας αποπληρωμής των ληξιπρόθεσμων οφειλών του
Δημοσίου, εστιάζοντας στην τήρηση του Μητρώου Δεσμεύσεων.
Και φυσικά:
§ Στην
αναβάθμιση του ρόλου του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, αρχικά
με την επαναλειτουργία του και, στη συνέχεια, με τη διασφάλιση της θεσμικής του
υπόστασης, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στο παρελθόν.
Κυρίες και Κύριοι Συνάδελφοι,
Η βελτίωση, ενδυνάμωση και θωράκιση του θεσμικού
πλαισίου δημοσιονομικής διαχείρισης τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Ευρώπη
αποτελούν βασική προϋπόθεση για να μην ξαναβρεθούν οι κοινωνίες σε δύσκολες
καταστάσεις αντίστοιχες των τελευταίων ετών.
Και προς αυτή την κατεύθυνση κινείται το νέο
πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρώπης.
Ένα πλαίσιο που ισχύει για όλα τα κράτη-μέλη.
Ισχύει για όλα τα κράτη-μέλη που θέλουν να
ανήκουν στην Ευρωζώνη.
Δεν επιβάλλεται, επιλέγεται.
Και σ’ αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η Ελλάδα,
και στη «μετά Μνημόνιο» εποχή.
Η Ελλάδα που επιλέγει την εμβάθυνση της οικονομικής,
και ιδιαίτερα της δημοσιονομικής και τραπεζικής ενοποίησης.
Ενοποίηση που θα διαμορφώσει ένα θεσμικό πλαίσιο
επαρκές και ικανό να αντιμετωπίσει, αλλά και να αποτρέψει στο μέλλον,
περιπτώσεις αντίστοιχες με τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007/2008 και τις
επιπτώσεις αυτής στις οικονομίες και τις κοινωνίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Παράλληλα, όμως, η Ευρώπη οφείλει να ανταποκριθεί
στις προκλήσεις, προωθώντας, παράλληλα με την εμβάθυνση της ΟΝΕ και τη βιώσιμη
αποκατάσταση των δημόσιων οικονομικών, την αντιμετώπιση των υφεσιακών τάσεων
και της δυναμικής της ανεργίας, μέσω της υιοθέτησης και υλοποίησης αναπτυξιακών
πολιτικών.
Να επιτύχει και να διασφαλίσει μια «ισορροπία»
μεταξύ των πολιτικών δημοσιονομικής σταθερότητας και των πολιτικών ανάπτυξης,
ώστε να ενισχυθεί καθοριστικά η απασχόληση και να τονωθεί η συνοχή, σε
ευρωπαϊκό και περιφερειακό επίπεδο.
Και αυτό γιατί η δημοσιονομική εξυγίανση,
προσαρμογή και πειθαρχία, αν και αναγκαία, δεν αποτελεί από μόνη της ικανή
συνθήκη για την έξοδο από την κρίση και για τη διασφάλιση της ευημερίας για
όλους τους πολίτες.
Και σ’ αυτό θεωρώ ότι μπορούμε να συμφωνήσουμε
όλοι».