Το 1756 ο ορυκτολόγος AxelFredrikCronstedt παρατήρησε ότι όταν τοποθετούσε ένα συγκεκριμένο ορυκτό αυτό έβγαζε μεγάλη ποσότητα υδρατμών. Το πέτρωμα αυτό ονομάτισε Ζεόλιθο, από τις ελληνικές λέξεις Ζέω (καίω) και λίθος (πέτρα). Χρόνια πριν, οι Ρωμαίοι είχαν παρατηρήσει ότι όταν φτιάχνανε βρύσες από το υλικό αυτό, το νερό ήταν πιο καθαρό και είχε καλύτερη γεύση!
Σύγχρονες μελέτες αποκάλυψαν εκπληκτικές ιδιότητες αυτών των πετρωμάτων που κέντρισαν το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας, αλλά και της βιομηχανίας.
Το μυστικό είναι στη σπουδαία απορροφητικότητα του υλικού. Πράγματι, το πέτρωμα αυτό αποτελείται από ένα τεράστιο δίκτυο μικροπόρων το οποίο δρα ως παγίδα μορίων. Για συγκριτικούς λόγους, κάθε γραμμάριο φυσικού ζεόλιθου έχει εσωτερική επιφάνεια περίπου 20m2 .Συνεπώς, μπορούν να απορροφούν επιλεκτικά νερό, βαρέα μέταλλα, ραδιενεργά ισότοπα, οξειδωτικά μόρια, φυτοφάρμακα και οσμές !! Η μοναδική γεωμετρία του μορίου, με άλλα λόγια, το καθιστούν ένα υπερ-υλικό.
Αυτή η ιδιότητα ανοίγει το δρόμο για μια πληθώρα εφαρμογών. Παραδείγματος χάρη, χρησιμοποιείται για το φιλτράρισμα ραδιενεργών υλικών, όπως είχε γίνει στο Τσερνομπίλ. Ακόμα, μπορεί να δράσει σαν φίλτρο στο νερό ή στο έδαφος για να παγιδεύσει βαρέα μέταλλα μεγάλης τοξικότητας. Επιπλέον, αλληλεπιδρά με δραστικά ιόντα εξισορροπώντας το pH.
Στη γεωργία, όταν τοποθετείται στο έδαφος έχει τη δυνατότητα να απορροφά τα φυτοφάρμακα και να τα αποδεσμεύει σταδιακά, βελτιώνοντας τόσο την ποιότητα όσο και την ποσότητα της παραγωγής (κατά 10-50%). Παρόμοια δράση έχει και για τη ζωική παραγωγή όπου έχει παρατηρηθεί βελτίωση 10%.
Επίσης χρησιμοποιείται ως φίλτρο οσμών -αρκεί να τοποθετήσετε μια πέτρα σε ένα δωμάτιο για να εξαφανιστούν οι οσμές! Άλλες εφαρμογές των ζεόλιθων υπάρχουν στη βιομηχανία (διύλιση πετρελαίου) και στην περιβαλλοντική επιστήμη (φιλτράρισμα αποβλήτων-εμπλουτισμός νερού με οξυγόνο).
Η πιο πρόσφατη και ανατρεπτική του εφαρμογή, ωστόσο, είναι η χρήση του ως συμπλήρωμα διατροφής. Μικρά κομματάκια ζεόλιθου δρουν σαν παγίδες τοξίνων, οξειδωτικών ουσιών, ελεύθερων ριζών αλλά και βαρέων μετάλλων σε κυτταρικό επίπεδο. Το μυστικό είναι στο αρνητικό φορτίο του ζεόλιθου που έλκει τα βλαβερά θετικά φορτισμένα σωματίδια. Η αντίδραση είναι ταχύτατη και η απομάκρυνση τους γίνεται σε 6-8 ώρες! Απόδειξη, η χρήση του ζεόλιθου σε κατοίκους του Τσερνομπίλ. Στην αγορά συναντάται με τη μορφή υγρού διαλύματος, ενώ απαιτείται προσοχή στην πιστοποίηση του σκευάσματος.
Η προέλευση των ζεόλιθων είναι συχνότατα πρώην ηφαιστειογενείς περιοχές, όπως στην Αμερική (Idaho, NewMexico, Texas), στην Κίνα (Zhejiang), Νότια Κορέα (P’ohang) αλλά και στο Αιγαίο πέλαγος και στον Έβρο. Στον Έβρο μάλιστα, λαμβάνει χώρα εξόρυξη και εμπορική αξιοποίηση των κοιτασμάτων.
Το υλικό αυτό έχουν προσπαθήσει να αντιγράψουν οι επιστήμονες, δημιουργώντας τους τεχνητούς ζεόλιθους. Για ακόμα μια φορά όμως, η φύση προηγείται της τεχνολογίας δημιουργώντας σύνθετα υλικά με απίστευτες ιδιότητες. Πριν ,λοιπόν , θεοποιήσουμε την τεχνολογία για τις δυνατότητες που προσφέρει, ας κοιτάξουμε πρώτα για τεχνολογικά θαύματα δίπλα μας, στη φύση!