Ψήφος εμπιστοσύνης: μία συνταγματική δυνατότητα κοινοβουλευτικής στήριξης, αλλά και μία επιλογή ανανέωσης πολιτικού χρόνου (μήπως για να δούμε πόσοι τελικά έμειναν και πόσοι μας χρειάζονται;)
Λάμπρου Π. Μπαμπαλιούτα
Δικηγόρου-Λέκτορα Παντείου Παν/μίου
babalioutas.l@dsa.gr
Σε ένα σύγχρονο δημοκρατικό και κοινοβουλευτικό πολίτευμα, βασικό χαρακτηριστικό ομαλής διακυβέρνησης της Χώρας αποτελεί η τήρηση της αρχής της δεδηλωμένης, ως θεσμός που πηγάζει από το 1875 και τον αείμνηστο Χαρ. Τρικούπη, έναν πολιτικό άνδρα που έχει αφήσει έντονη πολιτική και διοικητική κληρονομία. Μία αρχή, η οποία σε πρώτο πλάνο επιβεβαιώνει την στήριξη της κυβέρνησης από τη Βουλή μέσω της απόλυτης πλειοψηφίας του συνολικού αριθμού των βουλευτών (άρθρο 37 παρ. 2, εδάφιο α’ του Συντάγματος), αλλά και από την επιβεβαίωσή της, μέσω της ψήφου εμπιστοσύνης της Βουλής προς την Κυβέρνηση (άρθρο 84 του Συντάγματος), κατ’ επιταγήν της κοινοβουλευτικής αρχής και της κοινοβουλευτικής ευθύνης, καθ’ όλη τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής περιόδου, δηλαδή της τετραετίας.
Και η οποία χρειάζεται μόνο τα 2/5 του όλου αριθμού των βουλευτών και ν’ αποτελεί ταυτόχρονα και την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών (άρθρο 84 παρ. 6 του Συντάγματος).
Δηλαδή, κατά το άρθρο 84 παράγραφος 6 του Συντάγματος, μπορεί να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης μία Κυβέρνηση, η οποία έχει υπερψηφισθεί από 120 βουλευτές, αρκεί αυτοί οι 120 βουλευτές ν’ αποτελούν ταυτόχρονα και την απόλυτη πλειοψηφία των βουλευτών που ψήφισαν.
Επομένως, στην περίπτωση της παροχής ψήφου εμπιστοσύνης, δεν χρειάζονται καν οι 151 βουλευτές που χρειάζονται αρχικά για να δώσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας την εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης.
Αποτελεί μία συνταγματική αναγκαιότητα και υποχρέωση, αλλά και μία πολιτική επιλογή. Μία επιλογή πολιτικού εντυπωσιασμού, μία επιλογή πρόσκαιρων επιδοκιμασιών, μία επιλογή πραγματοποίησης -ανεκδιήγητου σε ποιότητα και επίπεδο- πολιτικού διαλόγου, μεταξύ αυτών που είναι «επάνω» και «φεύγουν», αλλά και αυτών που «θα έρθουν» και θα «φύγουν».
Ακόμη βρίσκονται στη μνήμη μου (όσοι μεγαλώσαμε στις δεκαετίες του 1970 και φεύγα θα ενθυμούμαστε) οι απίστευτοι διάλογοι των προηγουμένων πολιτικών ανδρών (της γενιάς μου εννοείται), με ποιότητα και τεκμηρίωση επιχειρημάτων. Και τώρα η ποιότητα δεν ξεπερνά τις φράσεις τύπου, «Με κοιτάς. Σε κοιτώ. Γιατί δεν κοιτάτε κ. ...... Τρύπιο δολάριο. Σε καλώ σε μονομαχία. Αποδέχομαι ....... κ.ο.κ.» και από κάτω «να πέφτουν» τα χειροκροτήματα και το twitter να βγάζει φωτιά, από αυτούς που διψούν για εφήμερη δημοσιότητα.
Και απλά ο πολίτης που δυστυχεί, ακούει, κουνά το χέρι του προς τα εμπρός με ανοικτά τα δάκτυλα (δεν νομίζω να κάνει αέρα), κουνά το κεφάλι απελπισμένα κοιτώντας παράλληλα την άδεια τσέπη του, μονολογεί στα «γαλλικά», (χωρίς να ξέρει γαλλικά και χωρίς να έχει πάει ποτέ του στη Γαλλία, καταλαβαίνετε τι εννοώ), κοιτώντας απένατι τ’ άνεργα παιδιά του με τα πτυχία, τα μεταπτυχιακά, τα διδακτορικά, τις ξένες γλώσσες, τους Η/Υ και ό,τι άλλο βάλει ο νους του ανθρώπου, κοιτώντας το πακέτο των απλήρωτων λογαριασμών από κάθε κατεύθυνση, υπολογίζοντας από τις 15 του μηνός και μετά, τί θα βάλει στην κατσαρόλα για να φάει αυτός και η οικογένειά του (αν υπάρχει κάτι φυσικά).
Ακούει τους απίστευτους διαλόγους και τις ρητορείες των πολιτικών «επιγόνων» και των golden boys της πολιτικής (μεταξύ μας, αυτούς όπου ο ίδιος ψήφισε και οι οποίοι βγήκαν ξανά στην επιφάνεια) να μιλούν περί αναπτύξεως, περί μειώσεως της φορολογίας (ιδίως στους ανέργους και στους νέους, όταν δεν έχουν κανένα απολύτως εισόδημα), περί μειώσεως του (πώς τον λέμε! Α! Ναι!) ΕΝ.Φ.Ι.Α. και για άνοιγμα νέων θέσεων εργασίας (φυσικά με μισθούς των 400 Ευρώ το μήνα στην καλυτέρα των περιπτώσεων).
Η παροχή ψήφου εμπιστοσύνης προς οποιαδήποτε κυβέρνηση (για να μην υπάρξει καμία παρεξήγηση -ατυχούς συνονθυλεύματος), αποτελεί όχι μόνο ένα πολιτικό τέχνασμα, αλλά και μία επιλογή «αποταμίευσης» πολιτικού χρόνου σε ένα αβέβαιο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό και επενδυτικό περιβάλλον.
Αποτελεί μία παροχή ψήφου, τύπου «κατενάτσιο» (catenaccio) (για όσους ασχολούνται με το ποδόσφαιρο, ας θυμηθούν τον τρόπο ποδοσφαίρου που έπαιζαν οι ιταλικές ομάδες εκτός έδρας, όπου η μπάλα γινόταν «ένα» με την εξέδρα), εκεί όπου το περιβάλλον είναι αβέβαιο, ιδίως όταν επακολουθεί η ψήφιση του προϋπολογισμού, αλλά και η ψήφιση νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, όπου στην τελευταία περίπτωση απαιτείται η ευρεία λαϊκή συναίνεση, μέσα από την ειδική πλειοψηφία των 200 βουλευτών (στις δύο πρώτες ψηφοφορίες) και των 180 βουλευτών (στην τρίτη ψηφοφορία), όπως ορίζει το άρθρο 32 του ισχύοντος Συντάγματος.
Ναι μεν, η παροχή ψήφου εμπιστοσύνης ενδυναμώνει την εκάστοτε Κυβέρνηση και δίνει ένα αίσθημα σιγουριάς, αλλά όσο ο λαός βρίσκεται σε μία απελπιστική κατάσταση, αποτελεί μία περιττή πολιτική ενέργεια. Ιδίως όταν επακολουθούν ψηφοφορίες όπως η ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού, που αποτελούν μία «ιδιότυπη ψήφο εμπιστοσύνης».
Εκεί ο λαός θέλει έργα, όχι άδεια λόγια και χάσιμο χρόνου.
Νομίζω ότι τα όργανα σε μία παρατεταμένη πανήγυρη (λέγε με πρόωρες εκλογές) μόλις άρχισαν.
Φάλτσοι, όμως όλοι οι καλλιτέχνες.
Και θ’ ακούσουμε τραγούδια κακής ποιότητας, από τραγουδιστές που εμείς –όμως- επιλέξαμε.
Το ζήτημα είναι εάν η πλατεία με το κοινό θα είναι άδεια, ή γεμάτη.
Μεταξύ μας, είμαι σίγουρος ότι θα είναι άδεια.
Γιατί πολύ απλά «δεν βγαίνει ο λογαριασμός».
Επομένως «πάμε γι’ άλλα», όπως λένε και στο χωριό μου.
Μήπως τελικά μέσα από αυτή τη διαδικασία θα δούμε πόσοι τελικά μας έμειναν, αλλά και πόσοι επιπλέον μας χρειάζονται ;
Μάλλον πρέπει να φρεσκάρω τον Εκλογικό Νόμο.
Η Εφορευτική Επιτροπή και οι φοιτητές μου με περιμένουν.
Εάν θα δώ και «κοινό ψηφοδέλτιο», τότε θα τα ΄χω δει όλα (εκεί θα σηκωθούν μέχρι και οι πεθαμένοι).
Οψόμεθα. Έχουμε μέλλον μπροστά μας.
Πάντως η ανταλλαγή απόψεων με τους φοιτητές μου (την οποία περιμένω πώς και πώς) θα είναι, σε κάθε περίπτωση, ιδιαιτέρως χρήσιμη σ’ εμένα.
Και τους εμπιστεύομαι. Εκεί δίνω με όλη την ψυχή μου, τη δική μου «ψήφο εμπιστοσύνης». Εσεις ;
Δικηγόρου-Λέκτορα Παντείου Παν/μίου
babalioutas.l@dsa.gr
Σε ένα σύγχρονο δημοκρατικό και κοινοβουλευτικό πολίτευμα, βασικό χαρακτηριστικό ομαλής διακυβέρνησης της Χώρας αποτελεί η τήρηση της αρχής της δεδηλωμένης, ως θεσμός που πηγάζει από το 1875 και τον αείμνηστο Χαρ. Τρικούπη, έναν πολιτικό άνδρα που έχει αφήσει έντονη πολιτική και διοικητική κληρονομία. Μία αρχή, η οποία σε πρώτο πλάνο επιβεβαιώνει την στήριξη της κυβέρνησης από τη Βουλή μέσω της απόλυτης πλειοψηφίας του συνολικού αριθμού των βουλευτών (άρθρο 37 παρ. 2, εδάφιο α’ του Συντάγματος), αλλά και από την επιβεβαίωσή της, μέσω της ψήφου εμπιστοσύνης της Βουλής προς την Κυβέρνηση (άρθρο 84 του Συντάγματος), κατ’ επιταγήν της κοινοβουλευτικής αρχής και της κοινοβουλευτικής ευθύνης, καθ’ όλη τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής περιόδου, δηλαδή της τετραετίας.
Και η οποία χρειάζεται μόνο τα 2/5 του όλου αριθμού των βουλευτών και ν’ αποτελεί ταυτόχρονα και την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων βουλευτών (άρθρο 84 παρ. 6 του Συντάγματος).
Δηλαδή, κατά το άρθρο 84 παράγραφος 6 του Συντάγματος, μπορεί να λάβει ψήφο εμπιστοσύνης μία Κυβέρνηση, η οποία έχει υπερψηφισθεί από 120 βουλευτές, αρκεί αυτοί οι 120 βουλευτές ν’ αποτελούν ταυτόχρονα και την απόλυτη πλειοψηφία των βουλευτών που ψήφισαν.
Επομένως, στην περίπτωση της παροχής ψήφου εμπιστοσύνης, δεν χρειάζονται καν οι 151 βουλευτές που χρειάζονται αρχικά για να δώσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας την εντολή σχηματισμού Κυβέρνησης.
Αποτελεί μία συνταγματική αναγκαιότητα και υποχρέωση, αλλά και μία πολιτική επιλογή. Μία επιλογή πολιτικού εντυπωσιασμού, μία επιλογή πρόσκαιρων επιδοκιμασιών, μία επιλογή πραγματοποίησης -ανεκδιήγητου σε ποιότητα και επίπεδο- πολιτικού διαλόγου, μεταξύ αυτών που είναι «επάνω» και «φεύγουν», αλλά και αυτών που «θα έρθουν» και θα «φύγουν».
Ακόμη βρίσκονται στη μνήμη μου (όσοι μεγαλώσαμε στις δεκαετίες του 1970 και φεύγα θα ενθυμούμαστε) οι απίστευτοι διάλογοι των προηγουμένων πολιτικών ανδρών (της γενιάς μου εννοείται), με ποιότητα και τεκμηρίωση επιχειρημάτων. Και τώρα η ποιότητα δεν ξεπερνά τις φράσεις τύπου, «Με κοιτάς. Σε κοιτώ. Γιατί δεν κοιτάτε κ. ...... Τρύπιο δολάριο. Σε καλώ σε μονομαχία. Αποδέχομαι ....... κ.ο.κ.» και από κάτω «να πέφτουν» τα χειροκροτήματα και το twitter να βγάζει φωτιά, από αυτούς που διψούν για εφήμερη δημοσιότητα.
Και απλά ο πολίτης που δυστυχεί, ακούει, κουνά το χέρι του προς τα εμπρός με ανοικτά τα δάκτυλα (δεν νομίζω να κάνει αέρα), κουνά το κεφάλι απελπισμένα κοιτώντας παράλληλα την άδεια τσέπη του, μονολογεί στα «γαλλικά», (χωρίς να ξέρει γαλλικά και χωρίς να έχει πάει ποτέ του στη Γαλλία, καταλαβαίνετε τι εννοώ), κοιτώντας απένατι τ’ άνεργα παιδιά του με τα πτυχία, τα μεταπτυχιακά, τα διδακτορικά, τις ξένες γλώσσες, τους Η/Υ και ό,τι άλλο βάλει ο νους του ανθρώπου, κοιτώντας το πακέτο των απλήρωτων λογαριασμών από κάθε κατεύθυνση, υπολογίζοντας από τις 15 του μηνός και μετά, τί θα βάλει στην κατσαρόλα για να φάει αυτός και η οικογένειά του (αν υπάρχει κάτι φυσικά).
Ακούει τους απίστευτους διαλόγους και τις ρητορείες των πολιτικών «επιγόνων» και των golden boys της πολιτικής (μεταξύ μας, αυτούς όπου ο ίδιος ψήφισε και οι οποίοι βγήκαν ξανά στην επιφάνεια) να μιλούν περί αναπτύξεως, περί μειώσεως της φορολογίας (ιδίως στους ανέργους και στους νέους, όταν δεν έχουν κανένα απολύτως εισόδημα), περί μειώσεως του (πώς τον λέμε! Α! Ναι!) ΕΝ.Φ.Ι.Α. και για άνοιγμα νέων θέσεων εργασίας (φυσικά με μισθούς των 400 Ευρώ το μήνα στην καλυτέρα των περιπτώσεων).
Η παροχή ψήφου εμπιστοσύνης προς οποιαδήποτε κυβέρνηση (για να μην υπάρξει καμία παρεξήγηση -ατυχούς συνονθυλεύματος), αποτελεί όχι μόνο ένα πολιτικό τέχνασμα, αλλά και μία επιλογή «αποταμίευσης» πολιτικού χρόνου σε ένα αβέβαιο οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό και επενδυτικό περιβάλλον.
Αποτελεί μία παροχή ψήφου, τύπου «κατενάτσιο» (catenaccio) (για όσους ασχολούνται με το ποδόσφαιρο, ας θυμηθούν τον τρόπο ποδοσφαίρου που έπαιζαν οι ιταλικές ομάδες εκτός έδρας, όπου η μπάλα γινόταν «ένα» με την εξέδρα), εκεί όπου το περιβάλλον είναι αβέβαιο, ιδίως όταν επακολουθεί η ψήφιση του προϋπολογισμού, αλλά και η ψήφιση νέου Προέδρου της Δημοκρατίας, όπου στην τελευταία περίπτωση απαιτείται η ευρεία λαϊκή συναίνεση, μέσα από την ειδική πλειοψηφία των 200 βουλευτών (στις δύο πρώτες ψηφοφορίες) και των 180 βουλευτών (στην τρίτη ψηφοφορία), όπως ορίζει το άρθρο 32 του ισχύοντος Συντάγματος.
Ναι μεν, η παροχή ψήφου εμπιστοσύνης ενδυναμώνει την εκάστοτε Κυβέρνηση και δίνει ένα αίσθημα σιγουριάς, αλλά όσο ο λαός βρίσκεται σε μία απελπιστική κατάσταση, αποτελεί μία περιττή πολιτική ενέργεια. Ιδίως όταν επακολουθούν ψηφοφορίες όπως η ψήφιση του κρατικού προϋπολογισμού, που αποτελούν μία «ιδιότυπη ψήφο εμπιστοσύνης».
Εκεί ο λαός θέλει έργα, όχι άδεια λόγια και χάσιμο χρόνου.
Νομίζω ότι τα όργανα σε μία παρατεταμένη πανήγυρη (λέγε με πρόωρες εκλογές) μόλις άρχισαν.
Φάλτσοι, όμως όλοι οι καλλιτέχνες.
Και θ’ ακούσουμε τραγούδια κακής ποιότητας, από τραγουδιστές που εμείς –όμως- επιλέξαμε.
Το ζήτημα είναι εάν η πλατεία με το κοινό θα είναι άδεια, ή γεμάτη.
Μεταξύ μας, είμαι σίγουρος ότι θα είναι άδεια.
Γιατί πολύ απλά «δεν βγαίνει ο λογαριασμός».
Επομένως «πάμε γι’ άλλα», όπως λένε και στο χωριό μου.
Μήπως τελικά μέσα από αυτή τη διαδικασία θα δούμε πόσοι τελικά μας έμειναν, αλλά και πόσοι επιπλέον μας χρειάζονται ;
Μάλλον πρέπει να φρεσκάρω τον Εκλογικό Νόμο.
Η Εφορευτική Επιτροπή και οι φοιτητές μου με περιμένουν.
Εάν θα δώ και «κοινό ψηφοδέλτιο», τότε θα τα ΄χω δει όλα (εκεί θα σηκωθούν μέχρι και οι πεθαμένοι).
Οψόμεθα. Έχουμε μέλλον μπροστά μας.
Πάντως η ανταλλαγή απόψεων με τους φοιτητές μου (την οποία περιμένω πώς και πώς) θα είναι, σε κάθε περίπτωση, ιδιαιτέρως χρήσιμη σ’ εμένα.
Και τους εμπιστεύομαι. Εκεί δίνω με όλη την ψυχή μου, τη δική μου «ψήφο εμπιστοσύνης». Εσεις ;