Έτσι στήθηκε η κομπίνα των σκουπιδιών
στην Κύπρο
με μια αποτυχημένη τεχνολογία στην
Ευρώπη.
"Όλοι γνώριζαν ότι μας έκλεβαν". Τελικά
είμαστε ανοχύρωτοι απέναντι στα συμφέροντα;
«Ο μόνος λόγος που είχε επιλεγεί η
εν λόγω τεχνολογία ήταν το ότι ο Όμιλος Μπόμπολα είχε αγοράσει μια χρεοκοπημένη
γερμανική εταιρεία, τη Herhof, η οποία ειδικευόταν στη μηχανική διαλογή και την
παραγωγή SRF με τη μέθοδο της βιοξήρανσης. Η εταιρεία αυτή χρεοκόπησε επειδή το
μοντέλο της δεν «φτούρησε» αφού ήταν ιδιαιτέρως ενεργοβόρο. Στο μεταξύ η
τεχνολογία είχε προχωρήσει και υπήρξαν πολύ καλύτερες λύσεις. Ο ελληνικός
επιχειρηματικός όμιλος αγόρασε την τεχνολογία αυτή και την επέβαλε στην Κύπρο,
όχι λόγω της υπεροχής της, αλλά με μεθόδους και διαδικασίες οι οποίες ελέγχονται
σήμερα από τις διωκτικές αρχές.»
Το δημοσίευμα της εφημερίδας
«ΠΟΛΙΤΗΣ» παρακάτω δίνει αναλυτικά, με λεπτομέρειες, την υπόθεση της κομπίνας,
αλλά και «κρούει τον κώδωνα του κινδύνου» για την Ελλάδα ως προς το τεχνικό
κομμάτι. Το ζήτημα είναι, ναι, δεν ξέρουμε, αλλά να μην μάθουμε εκ των υστέρων,
όπως η Κύπρος…
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΟΛΙΤΗΣ
Τα όσα αποκαλύπτονται σχετικά με το
σκάνδαλο των ΧΥΤΑ Πάφου και της ΟΕΔΑ Κόσης είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου.
Οι μίζες αλλά και η υπερτιμολόγηση χωρίς να αποκλείεται ακόμη και η κλοπή στη
ζυγαριά είναι μόνο η μια πτυχή του σκανδάλου, το οποίο έστω και αργά θα
διορθωθεί. Η άλλη πτυχή –η οποία κόστισε και θα κοστίσει στο Δημόσιο και κατ’
επέκταση στον φορολογούμενο πολίτη μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια– είναι ο
εγκλωβισμός της Κύπρου σ’ ένα δαπανηρό και αναποτελεσματικό μοντέλο διαχείρισης
των απορριμμάτων, το οποίο, όπως αποδεικνύεται, ανταποκρίνεται στους
επιχειρηματικούς σχεδιασμούς του εργολάβου που ανέλαβε τη δουλειά και όχι στις
ανάγκες και στις υποχρεώσεις της χώρας.
Η υποχρέωση
Μετά την ένταξή της στην ΕΕ, η
Κύπρος είχε την υποχρέωση να εφαρμόσει τον κανονισμό για τη διαχείριση των
δημοτικών απορριμμάτων. Σύμφωνα με αυτόν τον κανονισμό, μέχρι το 2020, θα πρέπει
να ανακυκλώνεται το 50% των σκουπιδιών, ενώ τα υπόλοιπα θα πρέπει να τυγχάνουν
επεξεργασίας και υγειονομικής ταφής. Άμεση προτεραιότητα ήταν το κλείσιμο των
χωματερών. Έτσι μπήκαν στη ζωή μας νέες ορολογίες, όπως Χώρος Υγειονομικής Ταφής
Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ), που αφορά την ταφή μη επεξεργασμένων σκουπιδιών, και Χώρος
Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), που αφορά την ταφή των υπολειμμάτων,
μετά από την επεξεργασία των σκουπιδιών από ειδικές
μονάδες.
Κάθε κράτος έχει τις δικές του
ιδιομορφίες και θα πρέπει να εφαρμόσει λύσεις ανάλογες με τις δικές του ανάγκες.
Στα σύγχρονα κράτη το μοντέλο ανάπτυξης αναζητείται με τη συνεργασία ειδικών
συμβούλων, οι οποίοι μελετούν τα δεδομένα και προτείνουν τις βέλτιστες –τεχνικά
και οικονομικά– λύσεις.
Στην περίπτωση της Κύπρου έγινε το
ανάποδο και μάλιστα εκ προθέσεως. Οι ανάγκες της χώρας προσαρμόστηκαν στο
μοντέλο που εξυπηρετούσε τα οικονομικά συμφέροντα του Ομίλου Μπόμπολα. Για να
καταστεί αυτό εφικτό υπήρξε συνεργασία και συντονισμός από πάνω προς τα κάτω.
Και τον λογαριασμό τον πλήρωσε και θα τον πληρώνει για πολλά ακόμα χρόνια ο
πολίτης, μέσω των φουσκωμένων τελών σκυβάλων.
Ο ρόλος του
ΥΠΕΣ
Η εφαρμογή του κανονισμού για τη
διαχείριση των οικιακών απορριμμάτων είναι λογικά ευθύνη της Υπηρεσίας
Περιβάλλοντος. Στην περίπτωση της Κύπρου, ανατέθηκε στο υπουργείο Εσωτερικών. Οι
διαδικασίες δρομολογήθηκαν και οι αποφάσεις λήφθηκαν επί διακυβέρνησης Τάσσου
Παπαδόπουλου. Υπάρχουν δύο εκδοχές για αυτό:
Είτε η τότε κυβέρνηση, όπως λέει το
πολιτικό παρασκήνιο, έδωσε «γην και ύδωρ» στον Όμιλο Μπόμπολα με την εξασφάλιση
της στήριξης των θέσεών της από media που ελέγχει ο εν λόγω επιχειρηματίας στην
Κύπρο και στην Ελλάδα.
Είτε τεχνοκράτες του υπουργείου
Εσωτερικών «έστησαν» τον διαγωνισμό -από την επιλογή των συμβούλων έως και την
κατακύρωση της προσφοράς- με το αζημίωτο.
Το σίγουρο πάντως είναι ότι υπό την
πολιτική ευθύνη του υπουργείου Εσωτερικών ανατέθηκε μετά από διαδικασίες ο
σχεδιασμός της κρατικής πολιτικής για τη διαχείριση των απορριμμάτων στον
ελληνικό οίκο συμβούλων ENVIROPLAN S.A.
Το μοντέλο-σχέδιο που πρότεινε ο
συγκεκριμένος συμβουλευτικός οίκος πρόβλεπε τη δημιουργία τεσσάρων μονάδων
Ολικής Επεξεργασίας Δημοτικών Απορριμμάτων (ΟΕΔΑ), μια σε κάθε επαρχία, ενώ οι
αρχικές εκτιμήσεις αναφέρονταν μόνο σε δύο. Για να δικαιολογηθεί η ανάγκη
δημιουργίας τεσσάρων μονάδων ενδεχομένως να φουσκώθηκε η εκτίμηση για τις
ανάγκες. Καλύτερη μέθοδος προκρίθηκε η ΜΒΤ (Mechanical Biological Treatment),
δηλαδή, η μηχανική διαλογή των σκουπιδιών για τον διαχωρισμό των ανακυκλώσιμων
υλικών που έχουν αξία και μπορούν να πουληθούν, ενώ τα οργανικά που θα απέμειναν
θα τύγχαναν βιολογικής αποξήρανσης για την παραγωγή δευτερογενούς καύσιμης ύλης
(SRF).
Το SRF είναι ένα εξειδικευμένο
παράγωγο των σκουπιδιών, το οποίο χρησιμοποιείται ως καύσιμη ύλη σε κλιβάνους.
Στην Κύπρο, απούσης βαριάς βιομηχανίας, υπάρχει μόνο ένας κλίβανος που μπορεί να
απορροφήσει SRF και βρίσκεται στο τσιμεντοποιείο Βασιλικού. Συνεπώς προκύπτει
ήδη ένα θέμα: Με ποια λογική να κατασκευαστούν στην Κύπρο τέσσερις μονάδες που
να παράγουν SRF για μια μόνο πιθανή αγορά;
Τεχνολογία SRF
Σύμφωνα με μελέτη του Τμήματος
Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Κρήτης, η μέθοδος της βιοξήρανσης, αν
και έχει βιομηχανική εφαρμογή τα τελευταία 15 χρόνια, εφαρμόστηκε μόνο σε πέντε
χώρες, στις οποίες καλύπτει μόνο το 1,19% των απορριμμάτων τους. Στην Κύπρο
προτάθηκε να καλύψει το 100%!
Ο μόνος λόγος που είχε επιλεγεί η εν λόγω τεχνολογία ήταν το ότι ο Όμιλος Μπόμπολα είχε αγοράσει μια χρεοκοπημένη γερμανική εταιρεία, τη Herhof, η οποία ειδικευόταν στη μηχανική διαλογή και την παραγωγή SRF με τη μέθοδο της βιοξήρανσης. Η εταιρεία αυτή χρεοκόπησε επειδή το μοντέλο της δεν «φτούρησε» αφού ήταν ιδιαιτέρως ενεργοβόρο. Στο μεταξύ η τεχνολογία είχε προχωρήσει και υπήρξαν πολύ καλύτερες λύσεις. Ο ελληνικός επιχειρηματικός όμιλος αγόρασε την τεχνολογία αυτή και την επέβαλε στην Κύπρο, όχι λόγω της υπεροχής της, αλλά με μεθόδους και διαδικασίες οι οποίες ελέγχονται σήμερα από τις διωκτικές αρχές.
Στον σχεδιασμό της ENVIROPLAN S.A. υπήρχε και πρόταση για την αξιοποίηση του SRF. Προτεινόταν η κατασκευή ενός αποτεφρωτήρα για την καύση του και την παραγωγή ηλεκτρισμού. Το κόστος του αποτεφρωτήρα εκτιμήθηκε στα 300 εκατομμύρια ευρώ. Ωστόσο, η Υπηρεσία Περιβάλλοντος δεν ενέκρινε την κατασκευή του αποτεφρωτήρα, ενώ ελλείψει και πόρων (δεν υπήρχε δυνατότητα χρηματοδότησης από την ΕΕ) το σκέλος αυτό του έργου εγκαταλείφθηκε. Η Helector υποσχόταν πάντως ότι ο σχεδιασμός αυτός θα προχωρούσε. Μάλιστα ο τελών υπό κράτηση διευθυντής της Helector Ιωάννης Κοκότσης σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε στη Λευκωσία τον Ιούνιο του 2013 ανακοίνωσε επερχόμενα έργα μισού δισεκατομμυρίου ευρώ, περιλαμβανομένου και του αποτεφρωτήρα.
Πρόσκληση για λίγους
Το πρώτο έργο του μεγαλεπήβολου
σχεδιασμού ήταν η δημιουργία της πρώτης ΟΕΔΑ στην Κόση. Το ορθολογικό ήταν να
προκηρυχθεί διαγωνισμός με ανοιχτή τεχνολογία, έτσι ώστε κάθε προμηθευτής να
προτείνει και να τεκμηριώσει την υπεροχή της δικής του τεχνολογίας. Η Enviroplan
όχι μόνο περιόρισε το πεδίο στην τεχνολογία που διέθετε ο Όμιλος Μπόμπολα, αλλά
και ο διαγωνισμός ήταν λίγο-πολύ φωτογραφικός. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα
είναι ότι τα έγγραφα των προσφορών ήταν μόνο στα ελληνικά και τα
χρονοδιαγράμματα για την υποβολή των προσφορών πολύ περιορισμένα, για να μην
έχουν τη δυνατότητα συμμετοχής ξένες εταιρείες και κατ’ επέκταση να μην υπάρξει
ανταγωνισμός. Τελικά, ανοίχτηκαν μόνο δύο προσφορές, της Helector σε κοινοπραξία
με τη Cybarco (σ.σ. αποσύρθηκε στη συνέχεια από το έργο) και της επίσης
ελληνικής TERNA. Στην επιστολή που επέδωσε πριν από μερικές μέρες στον γενικό
εισαγγελέα ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ Αβέρωφ Νεοφύτου ζητά να διερευνηθεί και «τυχόν
σχέση των εταιρειών Helector και TERNA.
Τότε η Ελεγκτική Υπηρεσία έκρινε τη
διαδικασία κατακύρωσης της προσφοράς στην ΟΕΔΑ Κόσης διαβλητή και η εισήγηση
προς την τότε κυβέρνηση Παπαδόπουλου ήταν να ακυρωθεί. Ωστόσο, υπερίσχυσαν τα
πολιτικά συμφέροντα. Ήταν η εποχή του μεγάλου διχασμού για το σχέδιο Ανάν. Ο
Μπόμπολας –ως ιδιοκτήτης media και μέσω των ανθρώπων του σε αυτά– παρείχε πλήρη
υποστήριξη στον Τάσσο Παπαδόπουλο και στην πολιτική της κυβέρνησής του, με
αντάλλαγμα την εξασφάλιση των συμβολαίων για τα σκουπίδια.
Ακάθεκτο το
κύκλωμα
Παρά το γεγονός ότι το σκάνδαλο με
την Κόση είχε απασχολήσει ευρέως τη δημοσιότητα, το κύκλωμα που είχε στηθεί
προχωρούσε ακάθεκτο για την κατασκευή δύο επιπρόσθετων μονάδων –με τις ίδιες
προδιαγραφές–, μίας στη Λεμεσό και μίας, μεταγενέστερα, στη Λευκωσία. Ο
σύμβουλος του κράτους για τη μονάδα της Λεμεσού ήταν και πάλι η ENVIROPLAN. Ο
ίδιος οίκος ανέλαβε μελέτη για 400.000 τόνους οικιακών απορριμμάτων στη Σόφια.
Και εκεί πρότεινε την ίδια τεχνολογία και την προσφορά κέρδισε και πάλι η
Helector!
Παρά το ότι η δημιουργία
αποτεφρωτήρα για την απορρόφηση του SRF εγκαταλείφθηκε για περιβαλλοντικούς και
οικονομικούς λόγους, το έργο της Λεμεσού σχεδιάστηκε για να παράγει SRF. Και σε
αυτή την περίπτωση οι τεχνικοί όροι των προσφορών ήταν φωτογραφικοί υπέρ της
Helector. Αναφερόταν συγκεκριμένα: «Η μέθοδος επεξεργασίας που επιλέγεται αφορά
στη βιολογική ξήρανση σε κλειστό βιομηχανικό κτήριο, εντός ανεξάρτητων
διαμερισμάτων (boxes). Η μέθοδος αυτή είναι παρόμοια με τη μέθοδο σε κλειστό
βιομηχανικό κτήριο σε ενιαίο χώρο, μόνο που η ξήρανση λαμβάνει χώρα σε
διακεκριμένους χώρους (boxes) που είναι τσιμεντένια ή μεταλλικά διαμερίσματα –
κουτιά (ξηραντές – βιοαντιδραστήρες) τα οποία μπορούν να παραλάβουν υλικό
συγκεκριμένης περιόδου και να λειτουργήσουν αυτόματα. Τα κουτιά τοποθετούνται σε
πλήρως στεγασμένο χώρο».
Βιοξήρανση σε ειδικά κιβώτια κάνει μόνο η Herhof, η οποία διαθέτει την πατέντα Herhof-Rotteboxes®. Η ξήρανση γίνεται σε κουτιά (boxes), τα οποία μοιάζουν με εμπορευματοκιβώτια. Οι φωτογραφικές προσφορές ανακαλύφθηκαν από συνεργάτη του Προέδρου Αναστασιάδη, ο οποίος ασχολήθηκε με το θέμα και υποδείχτηκαν στον τότε διευθυντή της διεύθυνσης Ελέγχου του υπ. Συγκοινωνιών Οδυσσέα Μιχαηλίδη (σήμερα γενικό ελεγκτή), ο οποίος ήταν ο ενδιάμεσος φορέας μεταξύ του υπουργείου Εσωτερικών και των αρμόδιων οργάνων της ΕΕ, καθώς το έργο χρηματοδοτείται από τα κοινοτικά ταμεία.
Και πάλι SRF
Ύστερα από την υπόδειξη αυτή,
αναθεωρήθηκαν οι τεχνικοί όροι των προσφορών και άνοιξε ο διαγωνισμός χωρίς να
προσδιορίζεται ο τρόπος βιοξήρανσης. Ωστόσο, δεν άνοιξε εντελώς η τεχνολογία για
να προτείνει ο κατασκευαστής λύσεις και παρέμεινε η προϋπόθεση της παραγωγής
SRF, που είναι ένα προϊόν σε παρακμή. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι η εκτίμηση
του έργου ήταν 120 εκατ. ευρώ και καμιά από τις μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες που
ασχολούνται με την τεχνολογία της διαχείρισης των οικιακών απορριμμάτων δεν
υπέβαλε προσφορά. Τελικά η πρόσφορα δόθηκε σε εξαιρετικά χαμηλή τιμή (70 εκατ.)
σε κοινοπραξία κυπριακών κατασκευαστικών εταιρειών. Το έργο δεν έχει αρχίσει
ακόμη να κατασκευάζεται. Ωστόσο, υπάρχει ένα τεράστιο ζήτημα που θα προκύψει εάν
και όταν ολοκληρωθεί: Ακόμη και εάν παραχθεί άριστης ποιότητας SRF αλλά δεν
υπάρξει πελάτης να το αγοράσει (απαγορεύεται η παραχώρησή του διότι θα θεωρηθεί
κρατική επιχορήγηση), τότε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα ζητήσει την επιστροφή της
συμμετοχής της στη χρηματοδότηση του έργου. Αυτή εξάλλου είναι η υποχρέωση που
ανέλαβε το υπουργείο Εσωτερικών, έναντι της ΕΕ, προκειμένου να εξασφαλίσει την
έγκριση του έργου.
Όλοι γνώριζαν ότι μας έκλεβαν
Εδώ και αρκετούς μήνες οι αρμόδιες
αρχές είχαν όλα τα στοιχεία για τις παραβιάσεις της σύμβασης για τον ΧΥΤΥ
Λάρνακας από τη Helector και είναι πολύ παράδοξο το γεγονός ότι είχε αποφασιστεί
να γίνει διαπραγμάτευση για την επέκτασή της. Ο «Π» κατέχει τα στοιχεία που
προσκομίστηκαν, μεταξύ άλλων, από την ΚΕΑΑ στον γενικό εισαγγελέα. Από την
έρευνα που είχε διεξάγει η ΚΕΑΑ για εξέταση της σύμβασης και των ελεγμένων
λογαριασμών της κοινοπραξίας από το 2007 μέχρι το 2013 διαπιστώθηκε ότι οι
οικονομικές καταστάσεις δεν είχαν υποβληθεί στον έφορο Εταιρειών. Σε αυτήν
αναφέρεται επίσης ότι το 2007, και συγκεκριμένα στις 12/10, έγινε συμφωνία η
οποία προνοούσε την αποχώρηση της Cybarco από την κοινοπραξία έναντι του ποσού
των 4.250.000.
Το αίτημα υποβλήθηκε για έγκριση στην αναθέτουσα αρχή τέσσερα χρόνια μετά και απορρίφθηκε, ενώ την ίδια ώρα η εταιρεία παρουσιαζόταν στο ΧΑΑ από τη μητρική ως 100% θυγατρική. Και μόνον αυτό το στοιχείο, δηλαδή η αλλαγή στη σύνθεση της κοινοπραξίας, θα ήταν αρκετό για να διακοπεί η σύμβαση. Ένα δεύτερο στοιχείο που προέκυψε από την έρευνα είναι οι υπεργολαβίες που δίνονταν για τη διαχείριση του ΧΥΤΑ, που επίσης απαγορεύονταν από τη σύμβαση. Επίσης, αναφέρεται ότι από τις ελεγμένες οικονομικές καταστάσεις προκύπτουν στοιχεία για σημαντικά κέρδη του αναδόχου και άλλων εταιρειών του ομίλου, τα οποία δεν φαίνεται να είναι συμβατά με τους κανόνες κρατικών ενισχύσεων.
Ληστρική
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα
άλλο σημείωμα, το οποίο επίσης κατατέθηκε στον φάκελο που έχει πλέον η Γενική
Εισαγγελία. Το σημείωμα αφορά τη σύμβαση που υπογράφηκε στις 20/12/2006 και τον
τρόπο που προκηρύχθηκαν οι προσφορές. Στο στάδιο της προσφοροδότησης υποβλήθηκαν
τέσσερις προσφορές, ενώ μετά την αξιολόγηση έμειναν δύο και ο διαγωνισμός
κατακυρώθηκε στη Helector. Στο σημείωμα αναφέρεται ότι υπήρξαν διαμαρτυρίες από
αρκετούς πιθανούς προσφοροδότες, διότι υπήρχε περιορισμένο χρονικό περιθώριο για
υποβολή προσφορών, μόνο δύο μήνες, για ένα πολύπλοκο έργο με προϋπολογισμό 35
εκατ. και επιπλέον κόστος λειτουργίας διαχείρισης για 10 χρόνια της τάξης των 90
εκατ.
Οι όροι του διαγωνισμού εκδόθηκαν μόνο στην ελληνική γλώσσα, ενώ ήταν φωτογραφικοί υπέρ συγκεκριμένης μεθοδολογίας. Σημειώνεται επίσης ότι, ενώ πριν την υποβολή των προσφορών η εκτίμηση του κόστους ήταν 45,62 ευρώ τον τόνο, μετά την υποβολή προσφορών αναθεωρήθηκε για να είναι κοντά στην προσφορά της Helector και υπολογίστηκε στα 56,7 ευρώ τον τόνο, υψηλότερη κατά 22%. Στη συνέχεια, μετά την υπογραφή της σύμβασης, ήταν γνωστό πως υπερχρεωνόταν η διαχείριση των ποσοτήτων σκουπιδιών ανάλογα με την κατηγορία στην οποία εντάσσονταν.
Ακόμη, ήταν εις γνώσιν των αρμόδιων αρχών ότι η Helector ενώ στο στάδιο της αξιολόγησης των προσφορών είχε ερωτηθεί αν και κατά πόσον είχε μετακυλήσει κόστος από τη φάση κατασκευής στη φάση λειτουργίας, είχε αναφέρει ότι δεν έπραξε κάτι τέτοιο. Αργότερα όμως, μετά την υπογραφή της σύμβασης, όταν τέθηκε θέμα για την υψηλή τιμή μονάδας, ισχυρίστηκε ότι το κόστος που είχε τεθεί ως οροφή -που ήταν τα 35 εκατ.- δεν επαρκούσε ώστε να κατασκευαστεί το έργο, με αποτέλεσμα να μετακυλιστεί το κόστος στη λειτουργία του έργου.
Τα ήξεραν όλα
Στα σημειώματα που έχει ενώπιόν του
ο γενικός εισαγγελέας καταγράφονται και το ιστορικό των αποφάσεων που λήφθηκαν
το τελευταίο διάστημα καθώς και τα στάδια των διαπραγματεύσεων με τη Helector.
Παρουσιάζεται επίσης το ιστορικό των διαφωνιών μεταξύ του υπουργού Εσωτερικών
και του γενικού ελεγκτή. Από τον συγκεκριμένο φάκελο προκύπτει ότι από τα τέλη
του 2013 το υπουργείο Εσωτερικών γνώριζε για τις υπερχρεώσεις από τη Helector
στον ΧΥΤΥ Λάρνακας και ήταν ενήμερο και για τις παραβιάσεις της σύμβασης, πλην
όμως, από την έρευνα που διεξήχθη δεν στοιχειοθετήθηκε τότε υπόθεση εναντίον
οποιουδήποτε.
Σημεία και τέρατα αναδείκνυαν Χρυστάλλα και Αβέρωφ
Από το 2012, ο Αβέρωφ Νεοφύτου είχε
καταγγείλει πράματα και θάματα αναφορικά με τον διαγωνισμό και την υπογραφή της
σύμβασης για τον ΟΕΔΑ Κόσης, ενώ από πολύ πιο πριν, συγκεκριμένα το 2005, τα
έλεγε και τα έγραφε στις ετήσιες εκθέσεις της η τέως γενική ελέγκτρια Χρυστάλλα
Γιωρκάτζη, χωρίς ωστόσο να την ακούει κανείς. Ούτε ακόμη και όταν η υπηρεσία της
είχε ζητήσει να διαχειριστεί τη σύμβαση, λόγω ανεπάρκειας των δυνατοτήτων του
υπουργείου Εσωτερικών. Μάλιστα, όπως η ίδια μαρτυρεί ενώπιον της Βουλής, μέχρι
και στον τότε Πρόεδρο Τάσσο Παπαδόπουλο είχε αποταθεί για το γεγονός ότι όλος ο
διαγωνισμός, αλλά και οι υπόλοιπες συμβάσεις για παρόμοια έργα, τύγχαναν
διαχείρισης βασικά από ένα άτομο.
Τα πιο πάνω αποτελούν μέρος των πρακτικών της συνεδρίας της Επιτροπής Ελέγχου της Βουλής στις 29/5/12, που εξασφάλισε και αποκαλύπτει σήμερα ο «Π». Τα πρακτικά της εν λόγω συνεδρίας, αλλά και άλλων σχετικών με το θέμα συνεδριών της Επ. Ελέγχου, μεταβίβασε την περασμένη βδομάδα ο πρόεδρός της Γ. Γεωργίου στον γενικό εισαγγελέα, ζητώντας του να διερευνήσει το ενδεχόμενο οποιωνδήποτε ποινικών ή και άλλων αδικημάτων τυχόν προκύπτουν από αυτά αλλά. Σε εκείνη λοιπόν τη συνεδρία, οι παρεμβάσεις τόσο του κ. Νεοφύτου όσο και της κ. Γιωρκάτζη ήταν αρκούντως ικανοποιητικές για να στοιχειοθετηθεί υπόθεση, ενώ το γεγονός ότι οι βουλευτές Κυριάκος Χατζηγιάννης (ο οποίος μαζί με τον κ. Γεωργίου είχαν εγγράψει το θέμα) και Γιώργος Περδίκης επέμεναν σε πληροφορίες τους για εταιρείες και συμβούλους που ήταν αναμεμιγμένες στην όλη υπόθεση θα έπρεπε να προβληματίσουν από τότε. Ο κ. Χατζηγιάννης επέμενε ότι υπάρχει σχέση μεταξύ της Ηλέκτωρ και της εταιρείας «Α.Β.Ε. ΤΕΒ Μεσόγειος». «Γιατί, και προς τι ο ίδιος ο διαχειριστής, η ίδια η εταιρεία, να έχει παρουσία ενδεχομένως και στην εταιρεία η οποία συλλέγει ή διαμετακομίζει; Έχει γίνει σχετική έρευνα; Γιατί μπήκαμε σε μΙα λογική μιας κάθετης διαχείρισης των σκυβάλων;» διερωτήθηκε ο κ. Χατζηγιάννης.
Ο Κωνσταντίνος Κοτζιάπασιης του υπ. Εσωτερικών, ο οποίος σύμφωνα με επίσημη έρευνα για τον ΟΕΔΑ Κόσης, που κατέχει ο «Π», ήταν ο πρόεδρος της επιτροπής που έκανε την επιλογή των συμβούλων για το έργο, απάντησε στον κ. Χατζηγιάννη ότι δεν γνωρίζει. Ο γ.δ. του ΥΠΕΣ Ανδρέας Ασσιώτης τότε διερωτήθηκε αν ήταν δύο διαφορετικές εταιρείες. «Είναι δύο διαφορετικές κοινοπραξίες, όχι εταιρείες, για την ακρίβεια», απάντησε ο κ. Κοτζιάπασιης, ενώ ο διευθυντής της Ηλέκτωρ, συλληφθείς πλέον Γ. Κοκότσης, σημείωσε: «Σας δηλώνω κατηγορηματικά και υπεύθυνα ότι δεν υπάρχει καμία μετοχική σχέση μεταξύ των δύο εταιρειών, και μάλιστα επειδή λέχθηκε νωρίτερα ότι ήταν ένας διαγωνισμός, είναι λάθος αυτό, ήταν δύο ανεξάρτητοι διαγωνισμοί, ένας για τη μονάδα στην Κόση και ένας για τους διαμετακομιστικούς σταθμούς και τη μεταφορά των απορριμμάτων. Δεν έχουμε καμία σχέση με τη συγκεκριμένη εταιρεία. Η μόνη σχέση είναι ότι είμαστε και οι δύο ελληνικές εταιρείες. Τίποτε άλλο».
Ξεκάθαρα Αβέρωφ - Χρυστάλλα
Όπως προαναφέρθηκε, στη συνεδρία του
2012 παρευρέθηκε και ο κ. Νεοφύτου, παρότι δεν ήταν μέλος της επιτροπής. Η πρώτη
του παρέμβαση έγινε όταν η κ. Γιωρκάτζη επισήμανε τις σοβαρότατες αναφορές των
εκθέσεών της για τον διαγωνισμό που επικυρώθηκε στην Ηλέκτωρ. «Διότι τα
προβλήματα υπήρχαν από τον καιρό που έγινε η προσφορά, το 2006, και εκεί πρέπει
να αναζητηθούν οι πηγές των προβλημάτων» σημείωσε για να τη διακόψει ο κ.
Νεοφύτου σημειώνοντας «και φακέλους που δεν ανοίχθηκαν». Εν συνεχεία, όταν η κ.
Γιωρκάτζη επισήμανε ότι από το 2005 έγραφε ότι τα έγγραφα του διεθνούς
διαγωνισμού δεν ετοιμάστηκαν στα αγγλικά, όπως θα έπρεπε, ο κ. Νεοφύτου παρενέβη
και πάλι: «Ήταν λόγος ακύρωσης, κυρία Γιωρκάτζη, από μόνο του». «Υπήρχαν πολύ
περισσότεροι λόγοι για να ακυρωθεί ο διαγωνισμός» απάντησε η κ. Γιωρκάτζη, η
οποία αναφέρθηκε επίσης στο γεγονός ότι δόθηκε προθεσμία μόνο 67 ημερών για
υποβολή των προσφορών. «Κατά τη γνώμη μας, για τέτοιας φύσης διαγωνισμούς που
απαιτούν την εκπόνηση και υποβολή προμελέτης, για ένα έργο κόστους 42 εκατ.,
θεωρούσαμε ότι 67 μέρες ήταν πολύ περιορισμένος χρόνος και όντως πολλοί που
αγόρασαν τα έγγραφα μας υπέβαλαν παράπονο για τούτο.
Υπήρχε ισχυρισμός, τον οποίο ούτε υιοθετώ ούτε μπορώ να τεκμηριώσω, ότι υπήρχε γνώση κάποιων προσφοροδοτών εκ των προτέρων και πρόλαβαν να υποβάλουν προσφορά. Αυτοί όμως είναι ισχυρισμοί τους οποίους αντιλαμβάνεστε ότι δεν μπορούμε να τεκμηριώσουμε» τόνισε για να συνεχίσει: «[...] Είχε γίνει μια εκτίμηση δαπάνης που είχα την ευκαιρία στο παρελθόν να εξηγήσω διεξοδικά τη μεγάλη σημασία που έχει η εκτίμηση δαπάνης και που τα δικαστήρια έχουν αποδεχθεί ότι εξωπραγματικές τιμές, απόκλιση σημαντική από την εκτίμηση δαπάνης, είναι λόγος ακύρωσης. Εδώ είχαμε 50% απόκλιση από την εκτίμηση δαπάνης» σημείωσε, με τον κ. Νεοφύτου για άλλη μία φορά να παρεμβαίνει: «Όταν ο άγραφος κανόνας είναι συν-πλην δέκα, είναι αρκετό να το ακυρώνεις» ανέφερε, με την κ. Γιωρκάτζη να εξηγεί ότι ο γραπτός κανόνας είναι 20%, ωστόσο, ενώ η υπηρεσία της διαπίστωνε απόκλιση 49% και ζητούσε ακύρωση του διαγωνισμού, «δυστυχώς, δεν έγινε δεκτή η θέση με δύο-τρία επιχειρήματα. Το πρώτο ήταν ότι οι σύμβουλοι αναθεώρησαν την εκτίμηση και το δεύτερο ότι υπήρχε κίνδυνος να χάσουμε ευρωπαϊκά κονδύλια».
Το ένα άτομο
Η κ. Γιωρκάτζη απεκάλυπτε το 2012:
«Έχει όμως σημασία γιατί είμαστε εδώ εξαιτίας αυτών των προβλημάτων που είχε η
διαχείριση της σύμβασης. Λέγαμε κάτι τότε εμείς, ότι η δυνατότητα του υπουργείου
Εσωτερικών... Δεν προσβάλλουμε κανέναν, μιλούσαμε για ένα κατασκευαστικό έργο,
έχουμε ένα τμήμα στελεχωμένο με μεγάλο αριθμό ατόμων που θα μπορούσαν να
αναλάβουν τη διαχείριση αυτής της σύμβασης. Τελικά, ο όλος διαγωνισμός τύγχανε
διαχείρισης βασικά από ένα άτομο, και όχι μόνο αυτή, αλλά και οι υπόλοιπες
συμβάσεις για παρόμοια έργα». Όταν ερωτήθηκε για το όνομά του, υπέδειξε το υπ.
Εσωτερικών ως κατάλληλο να το επισημάνει. «Για μένα έχει σημασία ότι με έγγραφό
μας πήγαμε στον τότε υπουργό Εσωτερικών, του το καταθέσαμε, εγώ προσωπικά δεν
έχω μαρτυρία περί τούτου, αλλά ενημέρωσα και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ήταν
περίπτωση όπου δεν είχε αναπτυχθεί ανταγωνισμός από αδυναμίες δικές μας και που
τελικά κατακυρώσαμε μία προσφορά κατά 50% ακριβότερο το κόστος λειτουργίας από
τις εκτιμήσεις των ιδίων εμάς».
Εν συνεχεία, ο κ. Νεοφύτου πήρε πάνω του το θέμα: «Είναι ταπεινή εισήγηση, στην επόμενη συνεδρία που θα εξεταστεί το θέμα να έρθουν οι αρμόδιοι που χειρίστηκαν την όλη διαδικασία. [...] Και επειδή γνωρίζω αυτό το θέμα ότι ο υπεύθυνος τότε που χειριζόταν το θέμα ήταν ο κ. Koυλλαπής, να καλεστεί ο κ. Κουλλαπής και ο τότε υπουργός Εσωτερικών, ο κ. Συλικιώτης όταν θα συζητούνται όλες οι διαδικασίες του συμβουλίου όπως ήταν και καταγραμμένες οι παρατηρήσεις του Γραφείου της Γενικού Ελεγκτή από το 2005» σημείωσε. Υπενθυμίζεται ότι σήμερα ο κ. Κουλλαπής, που στο μεταξύ αφυπηρέτησε, τελεί υπό κράτηση...
Σήμερα στην Κύπρο άλλα τρία πρόσωπα
Χθες αφίχθει στην Κύπρο ο πρώην
Διευθυντής ελλαδικής εταιρείας Helector Δημήτριος Γιαννακόπουλος και δύο
υπάλληλοι της εταιρείας, ένας πολιτικός μηχανικός, ο Iμάρ Μπακλέρ, και ο
Διευθύνων Σύμβουλος της Helector Αθανάσιος Κατρής.
Στο μεταξύ σήμερα εκπνέουν τα διατάγματα κράτησης των οκτώ ατόμων που συνελήφθησαν για την υπόθεση, μεταξύ των οποίων και ο Δήμαρχος Λάρνακας Ανδρέας Λουρουτζιάτης. Οι οκτώ παρουσιάστηκαν την προηγούμενη Κυριακή ενώπιον του Επαρχιακού Δικαστηρίου Πάφου. Σήμερα η αστυνομία αναμένεται να αιτηθεί την ανανέωση διαταγμάτων κράτησής τους.
Ένταλμα σύλληψης έχει εκδοθεί και
για 9ο πρόσωπο, τον Δήμαρχο Πάφου Σάββα Βέργα, ο οποίος εκτίει εξαετή ποινή
φυλάκισης για την υπόθεση του Συμβουλίου Αποχετεύσεων Πάφου.
Ο κ. Λώλος, ο «απλώς ο σύμβουλος»
Την περασμένη Παρασκευή, ο Γ.
Περδίκης απευθύνθηκε στον γενικό εισαγγελέα ζητώντας του να ελέγξει και
προηγούμενα πρακτικά από συνεδριάσεις της επ. Ελέγχου για το θέμα της Κόσης, και
συγκεκριμένα του Μαρτίου του 2007, στα οποία ο ίδιος δεν έχει πρόσβαση τώρα.
Ενημέρωσε ωστόσο τον κ. Κληρίδη ότι σε εκείνες τις συνεδριάσεις μίλησε εκ μέρους
της κυβέρνησης ο κ. Θεοφάνης Λώλος, ο οποίος, σύμφωνα με τις πληροφορίες του κ.
Περδίκη, ήταν και επιστημονικός συνεργάτης της εταιρείας Ηλέκτωρ. Ο κ. Λώλος
είναι μέλος του δ.σ. της ελληνικής εταιρείας Envriplan, της εταιρείας συμβούλων
που είχαν καθοδηγήσει το κράτος στον διαγωνισμό για την ΟΕΔΑ Κόσης, και οι ίδιοι
που, όπως απεκάλυψε ο «Π» στις 10 Μαρτίου 2016, είχαν αναλάβει σχεδόν δέκα
χρόνια μετά και τη μελέτη για την ΟΕΔΑ Λεμεσού, η οποία θα οδηγούσε στην
προκήρυξη φωτογραφικού διαγωνισμού για την τεχνολογία βιοξήρανσης που
χρησιμοποιεί η Ηλέκτωρ. Το δημοσίευμα του «Π» άλλωστε επικαλέστηκε και ο
πρόεδρος του ΔΗΣΥ στη δική του επιστολή προς τον γεν. Εισαγγελέα στις 15 Μαρτίου
όταν ενημέρωνε τον κ, Κληρίδη ότι στην Ελλάδα έχουν ακουστεί πολλά για τη σχέση
της Enviroplan με την Ηλέκτωρ. Στη βάση των πιο πάνω είναι πολύ ενδιαφέρον να
διαβάσει κανείς τι λέχθηκε για τον κ. Λώλο και το 2012 στη
Βουλή:
Γ. Περδίκης: Κάποιος κύριος Λώλος τι
σχέση έχει με την εταιρεία που διαχειρίζεται τον ΧΥΤΥ Κόσης και τι σχέση έχει με
την εταιρεία που έκανε τις προδιαγραφές για να πάρει η εταιρεία τούτη τη
διαχείριση του ΧΥΤΥ της Κόσης; Έχει κανέναν να μας
απαντήσει;
Α. Ασσιώτης (γ.δ. ΥΠΕΣ): Δεν γνωρίζω
να σας απαντήσω.
Περδίκης: Θέλω να μας πείτε. Να το
ψάξετε. Μπορεί να μην ξέρετε αυτή τη στιγμή εσείς. Να το ψάξετε
[…].
Ι. Κοκότσης (διευθυντής Ηλέκτωρ): Ο
κ. Λώλος είναι ιδιοκτήτης της μελετητικής εταιρείας που έκανε τη μελέτη, ήταν ο
σύμβουλος δηλαδή της Κυπριακής Δημοκρατίας, του ΥΠΕΣ, όσον αφορά την
τεχνοοικονομική εκπόνηση της μελέτης και τη σύνταξη των τευχών δημοπράτησης, και
δεν έχει καμία σχέση ούτε με τη δική μας εταιρεία, ούτε μετοχική, αλλά ουδεμία
σχέση υπάρχει μεταξύ του κ. Λώλου και της δικής μας
εταιρείας.
Περδίκης: Αν δεν υπογράψει
προσφορά...
Ασσιώτης: Αν δεν υπογράψει προσφορά;
Κύριε πρόεδρε, μπορώ να διευκρινίσω την ερώτηση;
Γ. Γεωργίου: Ναι, κύριε
Ασσιώτη.
Ασσιώτης: Ποια ερώτηση ακριβώς να
απαντήσουμε;
Περδίκης: Να μας πείτε ποια είναι η
σχέση η δική σας με το σχετικό άτομο.
Ασσιώτης: Του ΥΠΕΣ η σχέση ήταν ότι
ήταν αυτό που έχει περιγράψει ο κ. Κοκότσης. Πέραν τούτου, δεν έχουμε τίποτε
άλλο.
Κ. Κοτζιάπασιης (ΥΠΕΣ): Ήταν ο
μελετητής που εκπόνησε τη μελέτη.
Ασσιώτης: Δεν ξέρουμε κάποια άλλη
σχέση για να...
Γεωργίου: Και είναι στο
διαχειριστικό συμβούλιο τώρα;
Ασσιώτης: Όχι.
Κοτζιάπασιης: Απλώς ήταν ο
μελετητής...
Ασσιώτης: Πριν τη δημοπράτηση του
έργου εργάστηκε για να ετοιμαστεί...
Περδίκης: Και δεν εντοπίσατε καμιά
σχέση με την εταιρεία...
Ασσιώτης: Εγώ δεν ξέρω καμιά
σχέση.
Περδίκης: Ψάξτε
το.
Πηγή: Εφημερίδα «ΠΟΛΙΤΗΣ»
ΣΩΤΗΡΗΣ ΠΑΡΟΥΤΗΣ/ΚΩΣΤΑΣ ΝΑΝΟΣ/ΚΑΤΙΑ
ΣΑΒΒΑ
21/03/2016 -
08:54
(για την αντιγραφή Στέφανος
Σταμέλλος)