Σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και στην ποιότητα ζωής έχει
το σύνδρομο της άπνοιας ύπνου που παραμένει χωρίς θεραπεία. Η υπέρταση, ο
σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και οι διαταραχές του ύπνου,
επιβαρύνουν σημαντικά την κατάσταση της υγείας ατόμων με το σύνδρομο, ενώ το
ροχαλητό, που αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμά του, είναι συχνά αιτία ενδοοικογενειακών
προβλημάτων, ακόμα και διατάραξης των ερωτικών σχέσεων του ζευγαριού.
«Υπάρχουν δύο
γνωστές μορφές άπνοιας ύπνου: η κεντρική και η αποφρακτική, καθώς και ο
συνδυασμός αυτών. Στην κεντρική, η αναπνοή διακόπτεται από την έλλειψη
αναπνευστικής προσπάθειας και οφείλεται σε νόσο του
κεντρικού νευρικού συστήματος, ενώ στην αποφρακτική υπάρχει παρεμπόδιση της
ροής του αέρα από κάποιο φυσικό εμπόδιο, το οποίο διακόπτει την αναπνοή παρά
την αναπνευστική προσπάθεια. Η συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων αφορά
στη δεύτερη μορφή. Μελέτες δείχνουν ότι ο 1 στους 4 μεσήλικες άνδρες και 1 στις
10 μεσήλικες γυναίκες υποφέρουν από αυτή,
με το γενικό σύνολο να αγγίζει το 13-15%», μας εξηγεί ο πλαστικός χειρουργός
προσώπου – ΩΡΛ Δρ. Γεώργιος Μοιρέας.
«Όμως, λόγω της σοβαρής υποδιάγνωσης της πάθησης,
υπολογίζεται ότι τα ποσοστά αυτά δεν αντιπροσωπεύουν την πλήρη πραγματικότητα»,
προσθέτει.
Ειδικότερα, οι πάσχοντες από αποφρακτική άπνοια ύπνου όταν
κοιμούνται παρουσιάζουν διακοπές της αναπνοής κατά περιόδους, η διάρκεια των
οποίων είναι μερικά δευτερόλεπτα. Η
έλλειψη του οξυγόνου υποχρεώνει τον εγκέφαλο να δώσει σήμα για αφύπνιση
προκειμένου να ξαναρχίσει ο οργανισμός την αναπνοή. Σημαντικό πρόβλημα αποτελεί
το γεγονός ότι ένα άτομο με άπνοια ύπνου συχνά δεν συνειδητοποιεί τα επεισόδια
αυτά, τα οποία, σε σοβαρές περιπτώσεις, ενδεχομένως να ξεπερνούν τα 30 και 40
την ώρα.
Η αποφρακτική άπνοια κατά τον ύπνο, υποδηλώνει κάποιο
είδος απόφραξης του αεραγωγού, αλλά οι αιτίες είναι ποικίλες. Μερικές φορές
σχετίζεται με το υπερβολικό βάρος, το οποίο πιέζει τις αναπνευστικές οδούς όταν
ο ασθενής βρίσκεται σε κατάκλιση, ενίοτε με τη χαλάρωση των βλεννογόνων που
μπορεί να συμπίπτουν εμποδίζοντας τη ροή του αέρα στην εισπνοή, το άσθμα και
τις αλλεργίες και άλλοτε με ανατομικά προβλήματα στις γνάθους, στο στόμα ή στη
μύτη.
Οι ασθενείς εμφανίζουν συμπτώματα, όπως ροχαλητό, παύσεις
στην αναπνοή, “αναίτια” αφύπνιση συχνά ασθμαίνοντας, υπνηλία κατά τη διάρκεια
της ημέρας, ξηροστομία, δυσκολία συγκέντρωσης, απώλεια μνήμης και πονοκεφάλους.
Όταν αυτή η σοβαρή πάθηση μείνει αθεράπευτη, καθιστά αδύνατο τον κανονικό,
αναζωογονητικό ύπνο οπότε οι ασθενείς, κατά τη διάρκεια της ημέρας, νοιώθουν
κόπωση και ευερεθιστότητα. Μπορεί να έχουν δυσκολία να συγκεντρωθούν, δεν είναι
αποδοτικοί, αποκοιμούνται κατά την εκτέλεση της εργασίας τους, καθώς
παρακολουθούν τηλεόραση ή ακόμα και όταν οδηγούν, γεγονός που μπορεί να γίνει
αιτία πρόκλησης σοβαρών ατυχημάτων.
Η διάγνωση της άπνοιας
ύπνου γίνεται με την υποβολή του ασθενή σε μια μελέτη ύπνου, που εκτελείται συνηθέστερα
σε ειδικές κλινικές ή τμήματα νοσοκομείων και ορισμένες φορές και στο σπίτι των
ασθενών. Σε μια κλασική μελέτη ο ασθενής κοιμάται όλη τη νύχτα στην κλινική και
τα μηχανήματα με τα οποία είναι συνδεδεμένος καταγράφουν τις αναπνοές, τα
επίπεδα οξυγόνου στο αίμα, την αρτηριακή πίεση, τα εγκεφαλικά κύματα, τις
κινήσεις των άκρων, τη ροή αέρα
στη μύτη και το στόμα, τον κορεσμό της αιμοσφαιρίνης, τη θέση του σώματος κατά
τον ύπνο, τη λειτουργία της καρδιάς κ.ά.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, η άπνοια κατά τον ύπνο
μπορεί να αντιμετωπιστεί με μη επεμβατικές μεθόδους μέσω της απώλειας βάρους,
της θέσης κατά τη διάρκεια του ύπνου ή της χρήσης αναπνευστικής συσκευής θετικής
πίεσης αέρα στους αεραγωγούς μέσω ρινικής μάσκας (CPAP). Εάν, όμως, η βασική αιτία της
υπνικής άπνοιας είναι ανατομική τότε απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση. Οι επεμβάσεις
που διενεργούνται για την απελευθέρωση της αναπνοής περιλαμβάνουν την αναμόρφωση
των γνάθων, τη μείωση του μεγέθους της γλώσσας, την πλαστική του φάρυγγα, της
υπερώας, τον ευθειασμό του ρινικού διαφράγματος και τη ρινοπλαστική.
Η ρινική συμφόρηση, η οποία μπορεί να οφείλεται σε πολλές αιτίες, όπως σε
αλλεργίες, πολύποδες, στραβό διάφραγμα, διευρυμένες αδενοειδείς εκβλαστήσεις
(κρεατάκια) και υπερτροφία κογχών, προκαλεί ή συμβάλλει στην αποφρακτική άπνοια
ύπνου και σε αρκετές περιπτώσεις αποτελεί την αιτία αποτυχίας των θεραπειών της.
Μια σπασμένη και στραβά επουλωμένη μύτη επίσης γίνεται αιτία αποφρακτικής
υπνικής άπνοιας, δεδομένου ότι στραβώνει το διάφραγμα που φράζει τον αεραγωγό,
δυσχεραίνοντας έτσι την εισαγωγή αέρα. Μάλιστα, σε ορισμένους ασθενείς είναι
ανώφελη και η χρήση της CPAP, επειδή ο αέρας δεν μπορεί να περάσει.
«Σχεδόν όλα τα ανατομικά προβλήματα στη μύτη απαιτούν
αποκλειστικά χειρουργική αντιμετώπιση, η οποία είναι μια αποτελεσματική και
ασφαλής επιλογή ακόμα και για εκείνους τους ασθενείς που
δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν ή να ανεχθούν το CPAP. Όσοι επιλέγουν να
υποβληθούν σε λειτουργική ρινοπλαστική προκειμένου να διορθωθούν τα υφιστάμενα ανατομικά
προβλήματα και να θεραπευτεί η αποφρακτική άπνοια ύπνου πρέπει να βεβαιωθούν
ότι ο χειρουργός τους έχει εμπειρία να ανταπεξέλθει στις ιδιαίτερες ανάγκες τους,
τόσο για τη λειτουργική αποκατάσταση όσο και για την αισθητική, δεδομένου ότι
είτε από επιλογή είτε από ανάγκη μπορεί ταυτοχρόνως να αλλάξει και το σχήμα
ή/και το μέγεθος της μύτης», συμβουλεύει ο Δρ. Μοιρέας.
Η σύγχρονη τεχνολογία καθιστά απλούστερη τη διαδικασία
και παρέχει τη δυνατότητα εκ των προτέρων οπτικοποίησης του αποτελέσματος της
ρινοπλαστικής. «Οι χειρουργοί έχουν πλέον στη φαρέτρα τους εργαλεία που επιτρέπουν
τη σμίλευση των ρινικών οστών, την αλλαγή του σχήματος και του πάχους τους,
αλλά και κοπή αυτών χωρίς την πρόκληση της παραμικρής βλάβης στους μαλακούς
ιστούς της μύτης. Η diamond ρινοπλαστική, που
εκτελείται με αυτά τα υπερσύγχρονα εργαλεία, προσφέρει μεγαλύτερη ασφάλεια και
απόλυτο έλεγχο της περιοχής, η οποία δεν υπάρχει με τα κλασικά εργαλεία. Ιδίως
σε επανεπεμβάσεις, οι οποίες είναι κατά κανόνα δυσκολότερες, ο χειρισμός των
«στραβά» κολλημένων οστών μπορεί να γίνει με απόλυτη ακρίβεια και η διαμόρφωση των
“κινητών” οστών είναι ευκολότερη. Η επέμβαση ακόμα και σε πρόσφατα κτυπήματα
και σε μεγάλη παραμόρφωση λόγω πολλών και ασύμμετρων καταγμάτων, με τη diamond ρινοπλαστική
είναι πιο αποτελεσματική από ποτέ. Επιπλέον, η 3D απεικόνιση του προσώπου όπως θα έχει διαμορφωθεί μετά
την επέμβαση αποτρέπει τις εκπλήξεις. Έτσι, οι ασθενείς με αποφρακτική υπνική
άπνοια που προκαλείται από ανατομικά προβλήματα στη μύτη μπορούν, μετά την
επέμβαση, να αναπνέουν καλύτερα, να απαλλαγούν από τη χρήση μηχανημάτων, να
βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής τους και κυρίως να αποφύγουν τις σοβαρές
επιπτώσεις που μπορεί να έχει η νόσος», καταλήγει ο Δρ. Μοιρέας.