Το τέλος του Οικοτροφείου για το Εκκλησιαστικό Σχολείο Λαμίας
Ο μακαριστός ηγούμενος της Ι.Μ. Αγάθωνος αρχιμ. Δαμασκηνός Ζαχαράκης και πρώην μαθητής της τότε Εκκλησιαστικής Σχολής Λαμίας (η οποία μετεξελίχθηκε στο σημερινό Εκκλησιαστικό Σχολείο Λαμίας) έγραψε1 για τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες (αποφοίτησε το 1971): “… ο παπα-Λάμπρος στο Νέο Αργύρι Ευρυτανίας, το ορεινό χωριό μου, είπε στους φτωχούς γονείς μας τότε : «Να πάτε τα παιδιά σας στη Λαμία στην Ιερατική Σχολή, εκεί που πήγαμε κι εμείς τα δικά μας και πρόκοψαν. Μη πονοκεφαλάτε για τα έξοδα. Εκεί δεν υπάρχουν έξοδα. Εκεί τα παιδιά σπουδάζουν δωρεάν! Και γράμματα θα μάθουν και καλοί άνθρωποι θα γίνουν. Έτσι να κάμετε» …” Έτσι έκαναν και πρόκοψαν. Έμαθαν πολλά, αλλά κυρίως όπως συμπλήρωσε ο μακαριστός Δαμασκηνός : “… Είχαμε ένα κρεβάτι να γείρουμε το κορμί μας κι ένα πιάτο φαΐ μεσημέρι-βράδυ, για να χορτάσουμε την πείνα μας, πράγματα πολύ σημαντικά για μας”. Από το 1946 (νόμος 1142) που ιδρύθηκε και λειτούργησε η Εκκλησιαστική Σχολή στη Λαμία (προϋπήρχε η Ιερατική Σχολή από το 1925), στη ζωή της σχολής “σημαντικό ρόλο για τη δημιουργία θετικού κλίματος έπαιζε το Οικοτροφείο, που ήταν κρατικό και λειτουργούσε εντός της Σχολής”, όπως έγραψε ο Γεράσιμος (κατά κόσμον Γεώργιος) Τσιρώνης, απόφοιτος του Σχολείου, το έτος 2000, και νυν ηγούμενος της Ι. Μ. Προυσσού Ευρυτανίας.
Και συνεχίζει: “… Όσα παιδιά είναι οικότροφοι αναπτύσσουν ισχυρές φιλίες μεταξύ τους, εφόσον εκτός από τα μαθήματα και τα δωρεάν φροντιστήρια, περνούν τον ελεύθερο χρόνο μαζί και διαβάζουν μαζί, μεταδίδοντας το φιλικό κλίμα και στους μη οικοτρόφους”. Η περιορισμένη κοινωνιολογική έρευνα για τους αποφοίτους του Εκκλησιαστικού Σχολείου Λαμίας που έγινε, έδειξε ότι ποσοστό 40 % αυτών προερχόταν από ορεινές και δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας μας, όπως Ευρυτανία, Γρεβενά, Κυκλάδες, Άγραφα, Αιτωλοακαρνανία, Σπάρτη, Δωδεκάνησα. Υψηλό ποσοστό των αποφοίτων (80 %) ήταν παιδιά αγροτικών οικογενειών, μικροεπαγγελματιών ή ιερέων, που στα χρόνια που πέρασαν (όπως και στα τωρινά της κρίσης) με δυσκολία μπορούσαν να εξασφαλίσουν ελάχιστες προϋποθέσεις μόρφωσης στα παιδιά τους. Υπήρχαν παιδιά ορφανά, θυμάτων πολέμου, πολύτεκνων οικογενειών, ή άπορα από κάθε άποψη, που η Σχολή με το Οικοτροφείο της ήταν το ιδανικό καταφύγιο για ασφάλεια, συμπαράσταση και στήριξη στην τρυφερή εφηβική ηλικία. Από το 1923 που ξεκίνησε ως Εκκλησιαστική Σχολή, δεν υπάρχουν στοιχεία για τη λειτουργία της.
συνεχίσει την ιστορική και κοινωνική του προσφορά. Με 95 χρόνια ζωής αγωνίζεται τα τελευταία χρόνια να κρατηθεί. Πού είναι όμως η συμπαράσταση και βοήθεια ; Από τα χρόνια της μεταπολίτευσης, οι πολιτικές λιτότητας ήταν η μόνιμη δικαιολογία και απάντηση στις εκκλήσεις των τότε Διευθυντών του Σχολείου. Η παραχώρηση οικοπέδου στην περιοχή Νέας Μαγνησίας, από τις Ι.Μ. Αντίνιτσας και Αγάθωνα, για να γίνει κτίριο δυναμικότητας 300 σπουδαστών, αλλά με προοπτική και άλλων Σχολών και με Φοιτητική Εστία, έμεινε στα σχέδια και μέχρι σήμερα παραμένει η τσιμεντένια βάση-σκελετός της θεμελίωσης. Ήταν η αρχή της κατασκευής, που έγινε μετά από παρεμβάσεις του μακαριστού μητροπολίτη Δαμασκηνού Παπαχρήστου (1914-1996) τη δεκαετία του ’80. Οι προσπάθειες του νέου μητροπολίτη κ. Νικολάου σε τοπικό επίπεδο και προς το Υπουργείο Παιδείας, δεν απέδωσαν. Το πλεονέκτημα της Δ’ τάξης του Εκκλησιαστικού Λυκείου, που επέτρεπε να χριστούν ιερείς β’ τάξεως, χάθηκε με την εξομοίωση του σχολείου με τα άλλα Γενικά και Επαγγελματικά Λύκεια (ενώ έπρεπε να κρατηθεί, κατά την άποψή μου). Δεν ξέρω γιατί οι Επίσκοποι δεν στήριξαν αυτή τη δυνατότητα, που θα τροφοδοτούσε με ιερείς τους ιερούς ναούς. Τα τελευταία χρόνια, υλοποιήθηκε από το σχολείο, που ήταν μόνο Ενιαίο Λύκειο, η ιδέα της διεύθυνσης να λειτουργήσει και Εκκλησιαστικό Γυμνάσιο. Έτσι, το σχολείο αύξησε την κοινωνική και πνευματική προσφορά του στους εφήβους, αλλά παράλληλα ετοίμασε μαθητικό δυναμικό για να φοιτήσει μετά και στο Εκκλησιαστικό Λύκειο. Οι ιερείς και οι ενορίες θα μπορούσαν, με την προτροπή ή εντολή του μητροπολίτη Φθιώτιδας, να κάνουν γνωστή στο εκκλησίασμα τη δυνατότητα αυτή για τα νέα παιδιά. Το κίνητρο και πλεονέκτημα του Εκκλησιαστικού Γυμνασίου & Λυκείου, θα μπορούσε να είναι το Οικοτροφείο (για φτωχά και άπορα παιδιά). Όλα αυτά τα χρόνια, το Οικοτροφείο συνέχιζε το μοναχικό δρόμο της προσφοράς του, στηρίζοντας και υλοποιώντας το όνειρο των παιδιών για γράμματα. Το υπουργείο Παιδείας όπου ανήκουν σχολείο και οικοτροφείο - πολύ κακώς - δεν υποστηρίζει τη λειτουργία του Οικοτροφείου, με το αναγκαίο προσωπικό (επόπτη, φύλακα, μαγείρισσα, καθαρίστρια), ζητώντας από άλλους (άραγε ποιους;) να φροντίσουν γι’ αυτό. Υποκρισία! Έτσι τον τελευταίο χρόνο, καλύφθηκαν τα παιδιά στο θέμα της διαμονής και σίτισης, αλλά με το ελάχιστο υπάρχον προσωπικό του Εκκλησιαστικού Σχολείου, αλλά χωρίς φύλακα τη νύχτα. Η αντοχή των καθηγητών εξαντλήθηκε, με την εθελοντική τους διάθεση, χωρίς υποστήριξη από την τοπική διοίκηση. Όσο κι αν υπάρχει εύκολη δικαιολογία ότι “είμαστε αναρμόδιοι” για την αυτοδιοίκηση, αλλά κυρίως για την Μητρόπολη Φθιώτιδας, η οποία δεν μπορεί να αρνηθεί ότι το Εκκλησιαστικό Σχολείο Λαμίας είναι πνευματικό παιδί της. Η αλληλεγγύη είναι μεγάλη χριστιανική αρετή και όσο η Μητρόπολη συνδράμει τους αναξιοπαθούντες και γέροντες, περισσότερο οφείλει να στηρίξει τους φτωχούς και άπορους εφήβους για μάθηση, ώστε αύριο να γίνουν ιερείς, θεολόγοι ή απλώς καλοί χριστιανοί και άνθρωποι. Εξάλλου πρόεδρος της Σχολικής Εφορείας είναι ο μητροπολίτης. Στο σχολικό έτος 2017-18 που λήγει, δηλώθηκε στα παιδιά ότι το Οικοτροφείο κλείνει. Κάποια παιδιά μέχρι τη λήξη του σχολικού έτους τα έστειλαν στο κτίριο του Γηροκομείου! Η λέξη ντροπή αρμόζει, αλλά ποιος ντρέπεται; Μετά τις σχολικές εξετάσεις όμως δηλώθηκε το οριστικό τέλος της λειτουργίας του Οικοτροφείου. Κάποια παιδιά όμως δεν θα συνεχίσουν και δεν θα τελειώσουν τις άλλες τάξεις του σχολείου! Οι επιπτώσεις στο μαθητικό δυναμικό του Εκκλησιαστικού Σχολείου είναι προφανείς. Μπορεί η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης να όρισε τομέα-ζώνη για το σχολείο (όπως υπάρχουν και στα υπόλοιπα σχολεία), αλλά το Εκκλησιαστικό σχολείο είναι ένα “άλλο” σχολείο, με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που δέχεται παιδιά με μαθησιακές ελλείψεις, φτωχά και άπορα, από μακρινά μέρη και επιπλέον έχει αυτή τη “μαγική” λέξη στον τίτλο Εκκλησιαστικό Σχολείο Λαμίας.
Έχοντας υπόψη ότι στην Ελλάδα δεν έχουν απομείνει πολλά Εκκλησιαστικά Σχολεία (τα τελευταία χρόνια κάποια έκλεισαν), άραγε υπάρχει υγιής νους και χριστιανός, που αγαπά τον τόπο του, ο οποίος θέλει να κλείσει αυτό το σχολείο; Σ’ έναν τεράστιο προϋπολογισμό της Μητρόπολης Φθιώτιδας, με χρήματα των πιστών που προέρχονται από τους ναούς, τις μονές και τις χορηγίες-δωρεές, ο οποίος καλύπτει το σύνολο του αποδιδόμενου έργου, άραγε ήταν δύσκολο να περιληφθεί ένα μικρό σχετικά ποσό, ώστε το Οικοτροφείο του Εκκλησιαστικού Σχολείου Λαμίας, στους τωρινούς χαλεπούς καιρούς, να συνεχίσει τη ζωή και σημαντική προσφορά του, ώστε να πραγματώσει το όνειρο των φτωχών εφήβων μας για γράμματα, θεολογικές ή άλλες σπουδές και ιερατική συνέχεια, ή απλά για ζωή “εν Χριστώ”;
Κωνσταντίνος Αθ. Μπαλωμένος
φυσικός
1 Ανδρέα Κυριακίδη-Αλεξάνδρας Βαμβακά : “Ενιαίο Εκκλησιαστικό Λύκειο Λαμίας, Αφιέρωμα-Λεύκωμα (1923-2003)”, έκδ. Ενιαίου Εκκλησιαστικού Λυκείου Λαμίας, 2003.