Ωμαλγία; Μήπως ο πόνος οφείλεται σε υπέρχρηση;

Πολύ συχνός λόγος τραυματισμού του ώμου είναι η επαναλαμβανόμενη άσκηση πίεσης στους μύες, τους τένοντες, τα νεύρα και τα οστά. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η υπέρχρηση της άρθρωσης προκαλεί μικροσκοπικές βλάβες στους συγκεκριμένους ιστούς, τις οποίες συχνά το σώμα δεν έχει επαρκή χρόνο για να αποκαταστήσει μεταξύ των περιόδων επανάληψης της κίνησης, με αποτέλεσμα αυτές να επιδεινώνονται. Έτσι, ο ασθενής βιώνει πόνο και συχνά δυσκολεύεται να εκτελέσει ακόμα και εύκολες κινήσεις για την πραγματοποίηση των απλούστερων αναγκών του.

«Η άρθρωση του ώμου έχει εξαιρετικά μεγάλο εύρος κίνησης. Η ικανότητα όμως αυτή έχει ένα κόστος, το οποίο είναι η μικρότερη σταθερότητά της, συγκριτικά με άλλες αρθρώσεις του σώματος», μας εξηγεί ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Δρ. Παναγιώτης Πάντος, Διδάκτωρ Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Αναπληρωτής Διευθυντής Ορθοπαιδικής – Τραυματολογίας στην Κλινική Χειρουργικής Ώμου Klinik Maingau vom Roten Kreuz στη Φρανκφούρτη και υπεύθυνος των τμημάτων Άνω Άκρου και Αθλητικών Κακώσεων της Osteon Orthopedic & Spine Clinic. «Οι σταθεροποιητικές δυνάμεις γύρω από τον ώμο είναι πολύ περίπλοκες. Στις κινήσεις του συμμετέχουν, εκτός από τη γληνοβραχιόνιο άρθρωση, η ωμοθωρακική, η στερνοκλειδική και ακρωμιοκλειδική, οι οποίες συνεργάζονται ρυθμικά, χαρίζοντας εξαιρετική ευελιξία κινήσεων. Υπάρχει επίσης μια σειρά από συνδέσμους, οι οποίοι συνδέουν την κεφαλή του βραχιονίου οστού στην υποδοχή του ώμου, παρέχοντας στατική σταθερότητα. Εξέχων είναι και ο ρόλος των τεσσάρων μυών που απαρτίζουν το στροφικό πέταλο, αλλά και των υπόλοιπων μυών  που σταθεροποιούν την ωμοπλάτη στο θώρακα. Όμως αυτές οι δομές, όπως επίσης και οι τένοντες, τα οστά, τα νεύρα, οι χόνδροι, υπόκεινται σε φθορές που οφείλονται συχνά στην επαναλαμβανόμενη κίνηση του ώμου», προσθέτει.

Από τις συχνότερες παθήσεις λόγω υπέρχρησης είναι η θυλακίτιδα και η τενοντίτιδα. Πρόκειται για βλάβες που επηρεάζουν όλους τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τους ώμους τους, εκτελώντας επαναλαμβανόμενες κινήσεις πάνω από το ύψος του κεφαλιού. Ιδιαίτερα επιρρεπείς είναι οι αθλητές που ασχολούνται με την κολύμβηση, το τένις, οι ακοντιστές, κ.ά. Ο πόνος εμφανίζεται συνήθως στην άκρη του ώμου και μπορεί να εκτείνεται από τον δελτοειδή μυ μέχρι το πάνω μέρος του ώμου. Στη θυλακίτιδα, οίδημα παρουσιάζει ο θύλακος (παχύς υμένας που περιβάλει την άρθρωση και ο οποίος περιέχει το αρθρικό υγρό, το οποίο μειώνει την τριβή μεταξύ των δομών της άρθρωσης), το οποίο προκαλεί πόνο ο οποίος είναι εντονότερος κατά την κίνηση. Στην τενοντίτιδα, φλεγμονή παρουσιάζουν οι τένοντες, χάρη στους οποίους οι μύες εφάπτονται στα οστά. Εκτός από την έντονη και επαναλαμβανόμενη μυϊκή δραστηριότητα, άλλες αιτίες της φλεγμονής είναι η μεγάλης διάρκειας καταπόνηση, αλλά και ανατομικοί λόγοι.

Σύμφωνα με τον Δρ. Πάντο, άλλες αιτίες του πόνου στους ώμους που οφείλονται σε υπέρχρηση είναι:

Σύνδρομο πρόσκρουσης - Προκύπτει όταν οι μυς του ώμου, οι τένοντες και ο θυλακικός σάκος  προσκρούουν στην ωμοπλάτη. Η πρόσκρουση αποτελεί το κύριο μηχανικό παράγοντα που προκαλεί αρχικά την προστριβή των τενόντων που καλύπτουν την κεφαλή του βραχιονίου και στη συνέχεια τη ρήξη τους.

Ρήξη τένοντα (μερική ή ολική) - Η βαθμιαία εξασθένιση των τενόντων του ώμου οδηγεί σε ρήξεις μερικού πάχους, οι οποίες εξελίσσονται σε ρήξεις  ολικού πάχους. Αν οι τελευταίες δεν αντιμετωπιστούν, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μεγαλώσουν σε έκταση και να οδηγήσουν σε αρθρίτιδα. Η ρήξη των τενόντων του στροφικού πέταλου είναι η συνηθέστερη. Μεταξύ του τενόντων που βρίσκονται στο στροφικό πέταλο (υπερακάνθιος,  υπακάνθιος, υποπλάτιος και ελάσσων στρογγύλος), ο υπερακάνθιος είναι εκείνος που υφίσταται συχνότερα ρήξη.

Ρήξη επιχείλιου χόνδρου - Η επαναλαμβανόμενη κίνηση μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμό του χόνδρου που περιβάλει το χείλος της άρθρωσης του ώμου. Η ρήξη του, δηλαδή η διακοπή της συνέχειας της δομής του, είναι ένας σοβαρός τραυματισμός, η διάγνωση του οποίου είναι πρόκληση. Από τους συνηθέστερους τύπους ρήξης είναι οι βλάβες στο ανώτερο τμήμα του.

Παγωμένος ώμος - Ο παγωμένος ώμος, είναι μια πάθηση που χαρακτηρίζεται από δυσκαμψία και πόνο. Είναι γνωστή και ως συμφυτική θυλακίτιδα, η οποία συχνά προκύπτει από τραυματισμό στο στροφικό πέταλο. Πρόκειται για  μια φλεγμονώδη πάθηση που οδηγεί σε συρρίκνωση των ιστών και προσκόλληση του θυλάκου σε παρακείμενους ιστούς, προκαλώντας συμπτώματα που συνήθως αρχίζουν σταδιακά και επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου.

Οι κύριες ενδείξεις ότι ο πόνος στον ώμο είναι το αποτέλεσμα τραυματισμού από υπερβολική χρήση είναι ο επίμονος, ήπιος πόνος στον ώμο που υφίσταται ακόμα και σε κατάσταση ακινησίας, ο οποίος εμφανίζεται σταδιακά, χωρίς να έχει προηγηθεί άμεσος τραυματισμός στην περιοχή. Επίσης χαρακτηριστικός είναι ο πόνος κατά τη διάρκεια της επαναλαμβανόμενης κίνησης (π.χ. προπόνηση) ή μετά το πέρας αυτής, η δυσκαμψία ή η απώλεια της κίνησης του ώμου, η ύπαρξη οιδήματος, και η επιμήκυνση του χρόνου που απαιτείται για την ύφεση του πόνου.

«Όταν υπάρχουν οι προϋποθέσεις εμφάνισης κάποιας πάθησης εξαιτίας υπέρχρησης ή ήδη έχουν εμφανιστεί ενδείξεις θα πρέπει να επαναξιολογηθεί η καθημερινή δραστηριότητα. Τόσο η πρόληψη όσο και η συντηρητική αντιμετώπιση των συγκεκριμένων παθήσεων περιλαμβάνουν ξεκούραση, και μια νέα προσέγγιση για την εκτέλεση της κίνησης. Για τη μείωση του πόνου και του οιδήματος συστήνεται και η χρήση θερμών ή παγωμένων επιθεμάτων, όπως και η χρήση αναλγητικών ή αντιφλεγμονωδών φαρμάκων. Επί αποτυχίας ανακούφισης των συμπτωμάτων με αυτούς τους τρόπους, δοκιμάζεται η αποτελεσματικότητα των εγχύσεων κορτικοστεροειδών και βιολογικών παραγόντων στην περιοχή του ώμου. Όμως, μερικές φορές οι ρήξεις και ο παγωμένος ώμος δεν βελτιώνονται με τη συντηρητική αντιμετώπιση, οπότε συστήνεται η διενέργεια χειρουργικής επέμβασης. Για το οποιοδήποτε πρόβλημα στον ώμο, το θεραπευτικό πλάνο περιλαμβάνει, επικουρικά, ασκήσεις για την ενδυνάμωση της άρθρωσης και βελτίωση του εύρους της κίνησης, δεδομένου ότι η ευκαμψία που προσφέρει το πλήρες εύρος κίνησης είναι σημαντική παράμετρος πρόληψης περαιτέρω τραυματισμών της άρθρωσης του ώμου και των μυών της», καταλήγει ο Δρ. Παναγιώτης Πάντος.