Σακχαρώδης διαβήτης: Πώς η τεχνολογία
«απελευθερώνει» τους πάσχοντες
Ολοένα και πιο κοντά στην όσο το δυνατόν πιο
φυσιολογική καθημερινότητα φέρνει η εξέλιξη της τεχνολογίας τα άτομα με
σακχαρώδη διαβήτη.
Τα τεχνολογικά επιτεύγματα στο
πεδίο της νόσου, με κύριους εκπροσώπους τις αντλίες ινσουλίνης, τους αισθητήρες
και το συνδυασμό αυτών σε ένα κλειστό κύκλωμα χορήγησης ινσουλίνης (τεχνητό πάγκρεας), παρέχουν μεγαλύτερη
ελευθερία στους πάσχοντες, απαλλάσσοντάς τους από την δύσκολη καθημερινή
ρουτίνα τους.
Αυτό ήταν το βασικό μήνυμα που
«έστειλαν» οι ειδικοί στο κοινό κατά τη διάρκεια ενημερωτικής ημερίδας που
διοργάνωσε η Πανελλήνια Ένωση Αγώνα κατά
του Νεανικού Διαβήτη (ΠΕΑΝΔ), με στόχο την ενημέρωση των πασχόντων από
σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, των γονέων τους αλλά και των γιατρών και των
επιστημόνων υγείας, που ασχολούνται με τη νόσο.
Η ΠΕΑΝΔ επιτελεί το εθελοντικό έργο της εδώ και 36 χρόνια, με
μοναδικό σκοπό τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη
τύπου 1 και των οικογενειών τους. Προσφέρει τις υπηρεσίες της πανελλαδικά σε
περισσότερα από 4.000 παιδιά και νέους με ΣΔΤ1 και έχει αναπτύξει μια σειρά
καινοτόμων κοινωνικών προγραμμάτων και δράσεων που ανταποκρίνονται στις
σύγχρονες ανάγκες της κοινωνίας, ανακουφίζοντας τους πάσχοντες, τις οικογένειες
τους αλλά και το ευρύ κοινό με το οποίο σχετίζεται το άτομο με Διαβήτη.
«Τα
τελευταία χρόνια έχουμε υλοποιήσει δεκάδες δράσεις και προγράμματα, κυρίως για
τα παιδιά με διαβήτη τύπου 1, ανακουφίζοντας τους γονείς τους που είναι
σύμμαχοι σε αυτή τη μεγάλη προσπάθεια για τη βελτίωση της ποιότητας της ζωής
μας. Ανάμεσά μας βρίσκονται πολύ παλιά μέλη του σωματείου, άτομα που πάσχουν
από διαβήτη ακόμη και 45 χρόνια και δίνουν αισιοδοξία στους γονείς των οποίων
τα παιδιά διαγνώστηκαν πρόσφατα», τόνισε η κα Σοφία Μανέα, πρόεδρος της ΠΕΑΝΔ.
Αναφερόμενη
στις εξελίξεις στο πεδίο της θεραπείας σημείωσε:
«Όταν θα έρθει εκείνη η μέρα που όλοι θα είμαστε
απαλλαγμένοι από την καθημερινότητά μας σίγουρα θα είναι μία ημέρα γιορτής».
Για την εξέλιξη της ινσουλινοθεραπείας
κατά τα προηγούμενα χρόνια μίλησε κατά το χαιρετισμό του ο ομότιμος καθηγητής
Παιδιατρικής, Χρήστος Μπαρτσόκας. Ο
κος Μπαρτσόκας έκανε ειδική αναφορά στο τεχνητό πάγκρεας, το οποίο εκτιμάται
ότι θα διατεθεί στην Ελλάδα μέσα στο
2020, ενώ η έρευνα στο πεδίο αυτό συνεχίζεται με 39 κλινικές μελέτες να
«τρέχουν».
«Η
τεχνολογία σήμερα έχει περιορίσει κατά πολύ τα τρυπήματα για τη μέτρηση
γλυκόζης καθώς και τα τρυπήματα για την χορήγηση ινσουλίνης», σημείωσε ο κος
Μπαρτσόκας.
Στην
ημερίδα της ΠΕΑΝΔ, η οποία πραγματοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία,
συμμετείχαν καταξιωμένοι ομιλητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι
μίλησαν για τις τελευταίες εξελίξεις στη διαχείριση της νόσου.
Ο ρόλος των αισθητήρων
Η συνεχής καταγραφή - παρακολούθηση της γλυκόζης είναι ένα πολύτιμο βοήθημα για
τα άτομα με διαβήτη και επιτυγχάνει σημαντική μείωση στον αριθμό των
υπογλυκαιμικών επεισοδίων, που ανέρχεται στο 60% για τους ενήλικες και κατά 54%
στα παιδιά, ανέφερε η παιδίατρος – διαβητολόγος, διευθύντρια της Α’
Παιδιατρικής Κλινικής και υπεύθυνη του Διαβητολογικού Κέντρου του Νοσοκομείου
Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», Ανδριανή Γερασιμίδου – Βαζαίου.
Τα νέα μοντέλα, παρέχουν τη
δυνατότητα εξ αποστάσεως παρακολούθησης, επιτρέποντας στους γονείς να
παρακολουθούν τα δεδομένα των παιδιών τους ακόμη και όταν βρίσκονται μακριά
τους. Οι αισθητήρες που κυκλοφορούν σήμερα έχουν βελτιωθεί κατά πολύ ως προς
την απόδοσή τους στην ακρίβεια μέτρησης, ενώ στο άμεσο μέλλον αναμένεται να
κυκλοφορήσουν νέοι βελτιωμένοι αισθητήρες με ακόμη μεγαλύτερη ακρίβεια.
Η κυρία Βαζαίου αναφέρθηκε και
στους νέους εμφυτεύσιμους αισθητήρες, οι οποίοι μεταφέρουν τα δεδομένα σε έναν
πομπό που βρίσκεται ακριβώς από πάνω του και από εκεί, μέσω Bluetooth, στο κινητό, τονίζοντας ότι η
χρήση της νανοτεχνολογίας στον προσδιορισμό του σακχάρου αίματος αποτελεί
ιδιαίτερη πρόοδο και αναμένεται να φέρει επανάσταση στο μέλλον στον τομέα
αυτόν.
Στο άμεσο μέλλον αναμένονται
αισθητήρες με μικρότερο μέγεθος, μεγαλύτερη διάρκεια και ακρίβεια, χωρίς βαθμονομήσεις,
ενώ υπό έρευνα βρίσκονται και άλλες μορφές αισθητήρων, όπως σε αυτοκόλλητο,
αισθητήρες που μετρούν το σάκχαρο στον ιδρώτα, σε μορφή τατουάζ, αισθητήρες
σακχάρου στα δόντια και στο στόμα οπτικοί αισθητήρες κ.α.
Χορήγηση βάσει αλγορίθμου
Στην ποιότητα ζωής των ατόμων με σακχαρώδη
διαβήτη και στον τρόπο με τον οποίο μπορεί η τεχνολογία να βοηθήσει στη
βελτίωσή της, εστίασε ο Ohad Cohen -Καθηγητής στο Ινστιτούτο
Ενδοκρινολογίας, Chaim Sheba MedicalCenter, Tel Hashomer, Ισραήλ και Medical
Affairs Director Medtronic, εστιάζοντας στα τελευταία μοντέλα αντλίας
ινσουλίνης.
Ο ίδιος τόνισε την συμβολή τους στην αύξηση του
χρόνου κατά τον οποίο τα επίπεδα γλυκόζης βρίσκονται εντός φυσιολογικών ορίων,
έναν συχνά «άπιαστο» στόχο, αφού σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία στο 37% του
χρόνου, οι μετρήσεις βρίσκονται εκτός των φυσιολογικών ορίων.
Ειδική αναφορά έκανε στην πλέον πρόσφατη εξέλιξη
ενός συστήματος αυτορυθμιζόμενης αντλίας ινσουλίνης (Minimed 670G ), η οποία δεν έχει κυκλοφορήσει στη χώρα μας, όμως
ήδη εφαρμόζεται στον Καναδά, αποδίδοντας στον χρήστη της λειτουργίες ενός
υγιούς παγκρέατος.
Το σύστημα λειτουργεί με βάση έναν αλγόριθμο, που
υπολογίζει τα κυμαινόμενα επίπεδα γλυκόζης και προσαρμόζει αυτομάτως, ανά
5λεπτο, τα βασικά επίπεδα ινσουλίνης. Με τον τρόπο αυτό επιτρέπει στον χρήστη
να «ελέγχει» με επιτυχία τη γλυκόζη στο αίμα του, αποφεύγοντας τις συνεχείς
μετρήσεις
«Πρόκειται για έναν «έξυπνο» τρόπο χορήγησης της
ινσουλίνης, ο οποίος υπερτερεί των λύσεων που δεν χρησιμοποιούν αλγόριθμο, όπως
η ένεση, καθώς επιτυγχάνει έλεγχο της γλυκόζης με λιγότερη προσπάθεια», τόνισε
ο καθηγητής Cohen.
Η σύγχρονη προσέγγιση της θεραπείας
Τη σχέση κόστους – αποτελεσματικότητας αναφορικά
με τη χρήση της τεχνολογίας στη διαχείριση του διαβήτη, ανέπτυξε ο καθηγητής
Παιδιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Ljubljana στη
Σλοβενία, Tadej Battelino.
Όπως ανέφερε, η εφαρμογή της νέας τεχνολογίας
συμβάλλει στην εξατομίκευση και επίτευξη των στόχων τέλειας ρύθμισης των
επιπέδων γλυκόζης αίματος, κάτι που αποτελεί βασική προϋπόθεση για την πρόληψη
των άμεσων ή μακροχρόνιων επιπλοκών της νόσου.
Την ίδια στιγμή, πρόκειται για μία αποδοτική
προσέγγιση στη διαχείριση της νόσου, καθώς εξοικονομεί πόρους.
Μελέτες από την Αμερική και την Ευρώπη έχουν
δείξει ότι η χρήση των συστημάτων παρακολούθησης (αισθητήρες), πέραν της
μείωσης της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης,
μειώνουν το κόστος της κύησης και του τοκετού. Επίσης, μειώνουν
σημαντικά τις ημέρες που τα άτομα με διαβήτη λαμβάνουν αναρρωτική άδεια από την
εργασία τους, συμβάλλοντας σημαντικά στην εξοικονόμηση κόστους.
Αναφερόμενος στις αντλίες κλειστού κυκλώματος
τόνισε ότι, σύμφωνα με μελέτες, όταν χρησιμοποιούνται σωστά αυξάνουν τον χρόνο
εντός των φυσιολογικών ορίων, υπερβαίνοντας το 80%.
«Ως χρόνος - στόχος εντός των
φυσιολογικών ορίων έχει οριστεί το 70%, για διαβητικούς τύπου 1 και 2 και
διαμορφώνεται αναλόγως για ειδικές κατηγορίες πασχόντων (π.χ. υψηλού κινδύνου). Όλες αυτές οι συσκευές και τα νέα
συστήματα δείχνουν αυτόν τον χρόνο, δίνοντας τη δυνατότητα στον διαβητικό να
καταλάβει που κινείται και πόσο καλά ελέγχει τη γλυκόζη του καθημερινά», τόνισε
ο καθηγητής Battelino.
Τεχνητό πάγκρεας: Οι προκλήσεις του
μέλλοντος
Στα πλεονεκτήματα και τα
μειονεκτήματα του τεχνητού παγκρέατος αναφέρθηκε η καθηγήτρια Παιδιατρικής Ενδοκρινολογίας και
διευθύντρια Α’ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Χριστίνα Κανακά-Gantenbein.
Όπως σημείωσε στο τεχνητό πάγκρεας
δεν χρειάζεται ανθρώπινη παρέμβαση για τον υπολογισμό της δόσης διευκολύνοντας
τον πάσχοντα, μειώνει το χρόνο υπογλυκαιμίας και υπεργλυκαιμίας, ενώ τα νέα
συστήματα αναμένεται να αυξήσουν επιπλέον το χρόνο μέσα στον οποίο τα επίπεδα
γλυκόζης στο αίμα κυμαίνονται σε φυσιολογικά επίπεδα.
Εντούτοις, υπάρχουν και
μειονεκτήματα, όπως η εκδήλωση λιποϋπερτροφίας ή λιποατροφίας στο σημείο που
εφαρμόζεται ο καθετήρας, προβλήματα με την σταθερότητα των καθετήρων (μπορεί να
τσακίσουν ή να φύγουν) καθώς και καθυστέρηση στην αλλαγή τους μετά τη διακοπή
χορήγησης (παρατηρείται συνήθως στην εφηβεία).
Επίσης, μπορεί να προκαλέσει
διαταραχές ύπνου και δραστηριοτήτων.
Τέλος τεχνικά προβλήματα ενδέχεται να παρουσιαστούν ακόμη και στις πιο
εξελιγμένες μορφές συσκευών, γεγονός που αποδεικνύει ότι η υπάρχουσα τεχνολογία
δεν μπορεί να επιτρέψει την πλήρη απεξάρτηση από τους υπολογισμούς πριν από τα γεύματα.
«Ακόμα δεν έχουμε φτάσει στο τέλειο
τεχνητό πάγκρεας. Έχουμε δρόμο ακόμη μέχρι να φτάσουμε στο πλήρως κλειστό
κύκλωμα, το οποίο θα μας απαλλάξει από τους υπολογισμούς. Μέχρι να
τελειοποιηθούν τα συστήματα κλειστού κυκλώματος
θα πρέπει η συνεχής ενημέρωση και εκπαίδευση να αποτελούν βασικά
συστατικά της καθημερινής φροντίδας του διαβήτη», τόνισε η κα Κανακά-Gantenbein.
Νέες ινσουλίνες
Στα
ανάλογα ινσουλίνης 2ης γενιάς αναφέρθηκε ο παιδίατρος –
διαβητολόγος διευθυντής – Προϊστάμενος Α’ Παιδιατρικής Κλινικής του Νοσοκομείου
Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», Δημήτρης Δελής.
Ειδική αναφορά έκανε στη χορήγησή τους στα παιδιά, η οποία
όπως τόνισε θα πρέπει να είναι εξατομικευμένη. Όπως εξήγησε, υπάρχουν παιδιά
που μπορούν να ωφεληθούν και αντικειμενικά και υποκειμενικά (πώς θα το βιώσουν τα ίδια). Πρόκειται για τα
παιδιά που αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα προβλήματα, όπως περιπτώσεις που δεν
έχουν κάλυψη από την προηγούμενη βασική ινσουλίνη, που αντιμετωπίζουν πρόβλημα νυχτερινών
υπογλυκαιμιών με τα ανάλογα πρώτης γενιάς καθώς και έφηβοι και νεαρά άτομα, τα
οποία δεν είναι εύκολο να χορηγούν κάθε μέρα την ίδια ώρα την ινσουλίνη τους.
Ο κος Δελής, αναφέρθηκε και στις βιοομοειδείς ινσουλίνες,
τονίζοντας ότι σύμφωνα με μελέτες, έχουν ίδια φαρμακοτεχνικά χαρακτηριστικά με
την πρωτότυπη ινσουλίνη, έχουν την ίδια διάρκεια δράσης στα άτομα με διαβήτη
τύπου 1, την ίδια αποτελεσματικότητα στο γλυκαιμικό έλεγχο και την ίδια
ασφάλεια ως προς τη συχνότητα υπογλυκαιμιών.
Η ημερίδα πραγματοποιήθηκε στο κατάμεστο αμφιθέατρο του
Πολεμικού Μουσείου, υπό την αιγίδα της Ελληνικής
Διαβητολογικής Εταιρείας (ΕΔΕ), την οποία εκπροσώπησε ο Παθολόγος - Διαβητολόγος Σταύρος Λιάτης
και της Διεθνούς Εταιρείας για
τον Παιδικό και Εφηβικό Διαβήτη (ISPAD).
Χορηγοί της εκδήλωσης ήταν οι εταιρείες Medronic, Ascensia και
Abbot.
