Πράσινοι: οι διερευνητικές να ανοίξουν δρόμους για βιώσιμες λύσεις
Οι διερευνητικές επαφές με την Τουρκία να γίνουν αρχή βιώσιμων λύσεων, με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και τη βιωσιμότητα, ζητούν οι Πράσινοι. Για τις θαλάσσιες ζώνες, τονίζουν ότι η κλιματική κρίση επιβάλλει σήμερα λύσεις μηδενικών ερευνών και εξορύξεων πετρελαίου και αερίου. Προτείνουν για την Ανατολική Μεσόγειο μια «νέα Βέρνη», ανάλογη με τη συμφωνία Καραμανλή-Ντεμιρέλ του 1976 που είχε παγώσει οριστικά την αναζήτηση πετρελαίων στο Αιγαίο.
Η πρόσφατη πολύμηνη κρίση στη Μεσόγειο δείχνει την ανάγκη για σύντομη επίλυση των ελληνοτουρκικών εκκρεμοτήτων σε πλαίσιο σύμφωνο με το Διεθνές Δίκαιο, που περιλαμβάνει πια και το Δίκαιο της Θάλασσας. Το ενδιαφέρον της Ε.Ε. είναι σημαντικό να συμβάλει σε λύσεις συμβατές με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και σε πλαίσιο διεθνούς νομιμότητας, που μπορεί να καλύψει όλα όσα προβάλλουν σήμερα οι δύο χώρες ως ζωτικά τους ενδιαφέροντα. Ζητήματα που δεν θα επιλυθούν συναινετικά, θα πρέπει να παραπεμφθούν στη Χάγη.
Οι Πράσινοι θεωρούμε ότι τα θαλάσσια οικοσυστήματα και η πλούσια βιοποικιλότητά τους αποτελούν κοινό αγαθό, που χρειάζεται προστασία. Ζητάμε να μην προχωρήσει κανένα νέο σχέδιο έρευνας και εξόρυξης, ενόψει κλιματικής κρίσης και ευρωπαϊκής δέσμευσης για πλήρη μηδενισμό καθαρών εκπομπών το 2050. Στις επαφές προτείνουμε να επιδιωχθεί συμφωνία για αμοιβαία οριστική εγκατάλειψη των εξορύξεων και μετά την τελική οριοθέτηση: αν η Τουρκία αρνηθεί, η Ελλάδα να τη θεσπίσει μονομερώς στη δική της ΑΟΖ (και σε όλη της την επικράτεια) ακολουθώντας τις αντίστοιχες πρωτοβουλίες της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Πορτογαλίας.
Η ΑΟΖ κάθε χώρας θέλουμε να είναι ανοιχτή μόνο σε ήπιες και βιώσιμες δραστηριότητες
Οικονομικής αξιοποίησης, όπως πράσινη ενέργεια, βιώσιμη αλιεία, ήπιος τουρισμός, πράσινη-γαλάζια οικονομία.
Βιώσιμης διαχείρισης και προστασίας: αποκατάσταση βιοποικιλότητας, αποφυγή ρύπανσης, καθαρισμός βυθών από πλαστικά και άλλα απόβλητα, περιφερειακές και τοπικές θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, έρευνα για καλύτερη κατανόηση του θαλάσσιου πλούτου και μακροχρόνια διατήρησή του, αλλά και για προστασία απέναντι στην κλιματική κατάρρευση.
Η αναζήτηση υδρογονανθράκων και ο έλεγχος των δρόμων μεταφοράς τους, είναι σαφές ότι είχαν καταλυτικό ρόλο στην πρόσφατη ένταση. Οι Πράσινοι προτείνουμε ως πρώτο βήμα τη διαπραγμάτευση μιας «νέας Βέρνης» (όπως η συμφωνία Καραμανλή-Ετσεβίτ του 1976 που πάγωσε κάθε έρευνα για πετρέλαιο στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου) για πάγωμα κάθε έρευνας, εξόρυξης ή άλλης εργασίας για υδρογονάνθρακες στα διεθνή ύδατα της Ανατολικής Μεσογείου τουλάχιστον μέχρι την τελική οριοθέτηση με συνομιλίες ή απόφαση Διεθνούς Δικαστηρίου. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, η ένταση με το τουρκικό ερευνητικό δεν θα μπορούσε να επαναληφθεί.
Στον βαθμό που οι δύο χώρες επιμένουν στις αξιώσεις τους για ΑΟΖ, η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών θα συμβάλλει τουλάχιστον στην πρόληψη νέων μελλοντικών εντάσεων. Η οριοθέτηση όμως αυτή είναι πιθανόν να αποδειχθεί στην πορεία, με βάση το Διεθνές Δίκαιο, ότι συνδέεται και με άλλα ζητήματα, όπως τα χωρικά ύδατα, η ευθυγράμμισή τους με τον εναέριο χώρο, ή η ακριβής οριοθέτηση των υφιστάμενων θαλάσσιων συνόρων: είναι σημαντικό, κυβέρνηση και αντιπολίτευση να μην επενδύουν εδώ σε «πλειοδοσίες πατριωτισμού», που μπορεί να υποθηκεύουν τα μακροπρόθεσμα συμφέροντα της χώρας.
Στη ρητορική για τις «γκρίζες ζώνες», τέλος, η Ελλάδα έχει κάθε συμφέρον να αντιτάξει επί της ουσίας τα δικά της νομικά επιχειρήματα: ότι αδιευκρίνιστη κυριαρχία δεν μπορεί να υπάρχει σε πλήρως οριοθετημένες περιοχές (όπως τα Δωδεκάνησα, με την ιταλο-τουρκική συμφωνία του 1932), ούτε σε νησιά μέσα σε εθνικά χωρικά ύδατα ή σε κατοικημένα νησιά με επίσημες τοπικές αρχές που η άλλη πλευρά αποδεχόταν για πάνω από 80 χρόνια.
Είναι σημαντικό, οι διερευνητικές επαφές να ανοίξουν δρόμους για οριστικές λύσεις ειρήνης και βιωσιμότητας, σύμφωνες με το Διεθνές Δίκαιο και με τις ανάγκες της εποχής μας. Αν οι λύσεις παραπεμφθούν και πάλι στο απώτερο μέλλον, την επόμενη φορά τα διπλωματικά ερείσματα της Τουρκίας μπορεί να είναι ισχυρότερα και η θέση της χώρας μας ασθενέστερη: ήδη οι όροι επίλυσης του 1999-2004, όταν η Τουρκία επιδίωκε πραγματικά την ένταξή της στην Ε.Ε. και είχε αναλάβει σχετικές δεσμεύσεις, ήταν σημαντικά καλύτεροι.
Η σιωπηρή ανοχή του status quo, κάθε άλλο παρά βιώσιμη επιλογή είναι.