Οι ιδιαιτερότητες της φυσιολογίας του δέρματος των ανδρών και ο τρόπος ζωής τους αποτελούν τους κυριότερους παράγοντες καθορισμού των πιθανοτήτων εμφάνισης βλαβών σε αυτό από την ηλιακή ακτινοβολία. Συγκεκριμένα, προσδιορίζουν, ως έναν βαθμό, τον κίνδυνο φωτογήρανσης -που για τους άνδρες είναι μικρότερος από αυτόν που διατρέχουν οι γυναίκες- και του καρκίνου του δέρματος. Παρά τις διαφοροποιήσεις που υπάρχουν, η ανάγκη για προστασία από τον ήλιο παραμένει σημαντική και για τα δύο φύλα.
Τα τελευταία χρόνια πραγματοποιούνται πολλές μελέτες για την καλύτερη κατανόηση των αλλοιώσεων του δέρματος από τη φωτογήρανση στους άνδρες, καθώς η γνώση αυτή θα επιτρέψει την ανάπτυξη αποτελεσματικότερων προϊόντων προστασίας για αυτούς, η οποία θα μειώσει συγχρόνως και τα ποσοστά δερματικών κακοηθειών που προκαλούνται από τον ήλιο.
«Το δέρμα είναι ένα περίπλοκο όργανο που βρίσκεται συνεχώς υπό την επίδραση διαφόρων παραγόντων. Η κληρονομικότητα και εξωγενείς παράγοντες, όπως το κάπνισμα, επηρεάζουν τον ρυθμό γήρανσής του. Για να αμυνθεί από τις επιθέσεις που δέχεται, διαθέτει διάφορους προστατευτικούς παράγοντες, όπως η κεράτινη στιβάδα, οι αντιφλεγμονώδεις ανοσολογικές αποκρίσεις και η μελανίνη.
Η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία επηρεάζει, με την πάροδο του χρόνου, την αποτελεσματικότητα των προστατευτικών μηχανισμών του και οδηγεί σε φωτογήρανση. Αυτή προκύπτει, δηλαδή, από ένα συνδυασμό αλλαγών που συμβαίνουν στο δέρμα και εξαρτάται τόσο από την έκταση της έκθεσης όσο και από την ποσότητα της μελανίνης που έχει κάθε άνθρωπος», εξηγεί o Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου.
Ωστόσο, το δέρμα των δύο φύλων διαφέρει. Των ανδρών είναι πιο παχύ και αλκαλικό, με φτωχότερη αντιοξειδωτική ικανότητα, περισσότερους σμηγματογόνους αδένες και μελανίνη.
Παρότι γερνά με πιο αργούς ρυθμούς από ότι το δέρμα των γυναικών, είναι πιο επιρρεπές στην εμφάνιση καρκίνου, περιλαμβανομένου του μελανώματος. Ο λόγος είναι ότι πολιτισμικοί παράγοντες αποτρέπουν τους άνδρες από τη χρήση μέτρων προστασίας από τον ήλιο. Οι περισσότεροι, δηλαδή, θεωρούν τα αντηλιακά αποκλειστικά γυναικεία υπόθεση και τα αποφεύγουν συνειδητά.
Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Journal of Cosmetic Dermatology έδειξε ότι το 60% των συμμετεχόντων δεν χρησιμοποιεί συχνά αντηλιακό και το 80% δεν βάζει κανένα προϊόν περιποίησης (όπως ενυδατικές κρέμες ή after sun σώματος) στο δέρμα του, τα οποία αναστρέφουν κατά ένα ποσοστό τις βλάβες από τον ήλιο και το βοηθούν να διατηρηθεί νεανικό και σφριγηλό.
Όμως η έκθεση στον ήλιο χωρίς φωτοπροστασία έχει ως αποτέλεσμα αλλαγές στη δομή της επιδερμίδας και στις ίνες κολλαγόνου, ανεξάρτητα από τη ηλικία, όπως διαπίστωσε μια άλλη μελέτη που διενεργήθηκε σε άνδρες 18-28 ετών και δημοσιεύθηκε στο International Journal of Cosmetic Science. Τα αποτελέσματα, που προέκυψαν και από απεικονιστικές εξετάσεις, τονίζουν τη σημασία της χρήσης αντηλιακών, ειδικά από νέους.
«Το ανδρικό δέρμα παράγει περισσότερο σμήγμα, που το λιπαίνει και το προστατεύει. Είναι παχύτερο κατά 20-25% από το γυναικείο, λόγω της τεστοστερόνης και πιο πλούσιο σε κολλαγόνο. Συνεπώς, φυσιολογικά, εμφανίζει σημάδια γήρανσης αργότερα από τις γυναίκες.
Όταν, όμως, η υπεριώδης ακτινοβολία χτυπάει το απροστάτευτο από αντηλιακό δέρμα, προκαλεί αλλαγές στο DNA και διασπά το κολλαγόνο και την ελαστίνη, οδηγώντας σε ρυτίδες, μεταβολές του χρώματος της επιδερμίδας (ερυθρότητα, κηλίδες και φακίδες), χαλάρωση, ανομοιόμορφη υφή και ευρυαγγείες. Κι επειδή η βλάβη συμβαίνει στο χόριο και όχι στην επιδερμίδα, τα συμπτώματα χρειάζονται χρόνια για να γίνουν εμφανή.
Όσοι έχουν υποστεί σοβαρές βλάβες από τον ήλιο, ειδικά στην παιδική ηλικία, είναι απαραίτητο να απευθυνθούν στον δερματολόγο τους, προκειμένου αυτός να αξιολογήσει την έκταση της φωτογήρανσης, να προτείνει θεραπείες για την αναστροφή των βλαβών, αλλά και να εξετάσει προσεκτικά το δέρμα (δερματοσκόπηση) για ορατές ή μη ορατές με το γυμνό μάτι κακοήθειες, αφού η έγκαιρη ανίχνευσή τους αυξάνει τις πιθανότητες ίασης.
Σήμερα, υπάρχει πλήθος θεραπειών που βοηθούν στην ανάπλαση του δέρματος, δεδομένου ότι η ικανότητά του να αυτοεπιδιορθώνεται φθίνει με τη γήρανση. Τα λέιζερ μπορούν να μειώσουν την ένταση των κηλίδων, να απαλύνουν την ερυθρότητα και να διορθώσουν τις ευρυαγγείες. Τα nanopeeling αφαιρούν τις κηλίδες και τις ακτινικές κερατώσεις και βελτιώνουν τον τόνο και την υφή του γηρασμένου από τον ήλιο δέρματος. Επίσης, η φωτοδυναμική θεραπεία έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε εξαιρετικής σημασίας μέθοδο καταστροφής των προκαρκινικών κυττάρων. Τέλος, έχουν αναπτυχθεί φάρμακα που αντιμετωπίζουν τις δυσχρωμίες, την τραχιά υφή και τις λεπτές ρυτίδες.
Παρότι έχουμε στη διάθεσή μας όλες αυτές τις επιλογές, το βάρος πρέπει να δίνεται στην πρόληψη. Η εφαρμογή αντηλιακών που περιέχουν αντιοξειδωτικές και αντιγηραντικές ιδιότητες βοηθά τόσο στην αποκατάσταση των βλαβών, όσο και στην καθυστέρηση της φωτογήρανσης και τη διατήρηση ενός υγιούς και νεανικού δέρματος για περισσότερα χρόνια. Αρκεί να έχουν υψηλό δείκτη προστασίας από τις UVA και από τις UVB ακτίνες, να εφαρμόζονται καθημερινά, τακτικά, σωστά και σε επαρκείς ποσότητες. Αυτή η συνήθεια προστατεύει και από την εμφάνιση καρκίνου του δέρματος.
Επομένως, οι άνδρες, οι οποίοι σημειωτέον διατρέχουν και μεγαλύτερο κίνδυνο απώλειας τη ζωής τους από μελάνωμα (ιδίως εκείνοι με λευκό δέρμα), πρέπει αντιμετωπίσουν τα κοινωνικοπολιτισμικά εμπόδια για τη χρήση αντηλιακών και γενικά καλλυντικών προϊόντων, εάν θέλουν να διατηρήσουν τα πλεονεκτήματα της βραδύτερης εγγενούς γήρανσης που έχουν», καταλήγει ο δρ Χρήστος Στάμου.