Πώς μπορεί η κακή διατροφή να απειλήσει την όραση

   

 Πώς μπορεί η κακή διατροφή να απειλήσει την όραση

Την όρασή του έχασε ένα 12χρονο αγόρι στη Μασαχουσέτη των ΗΠΑ, επειδή τρεφόταν αποκλειστικά με πρόχειρα φαγητά που στερούσαν από τον οργανισμό του βασικά θρεπτικά συστατικά.

Το περιστατικό περιγράφουν στο έγκριτο ιατρικό περιοδικό «The New England Journal of Medicine» επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Harvard και το Τμήμα Οφθαλμολογίας του Νοσοκομείου Παίδων της Βοστώνης. Όπως εξηγούν, το αγόρι πάσχει από αυτισμό και έχει ακραία φοβία για ορισμένες υφές των τροφίμων. Έτσι η διατροφή του αποτελείται αποκλειστικά από χάμπουργκερ, τηγανητές πατάτες, ντόνατς και χυμούς του εμπορίου.

Νωρίτερα φέτος άρχισε να παραπονιέται ότι δεν βλέπει καλά. Όπως ανέφερε, ήταν όλα «σκοτεινά» το πρωί και το βράδυ, αλλά έβλεπε καλά την ημέρα. Μέσα σε έξι εβδομάδες όμως, δεν μπορούσε πια να βαδίζει δίχως να στηρίζεται στους γονείς του ή στους τοίχους και τελικά κάποια στιγμή είπε ότι δεν έβλεπε τίποτα. 

Οι γιατροί αναφέρουν πως η έλλειψη βασικών θρεπτικών συστατικών είχε ως συνέπεια βλάβες στο οπτικό νεύρο του. Παρότι άρχισε εντατική θεραπεία με διατροφικά συμπληρώματα, φοβούνται ότι η βλάβη είναι μη αναστρέψιμη. 

Περιστατικά σαν κι αυτό μοιάζουν αδύνατα, ειδικά στα προηγμένα κράτη με την αφθονία της τροφής. Ωστόσο συμβαίνουν. Και μολονότι το συγκεκριμένο είναι ακραίο, πολλοί άνθρωποι έχουν μειωμένη όραση επειδή δεν τρέφονται επαρκώς ή/και σωστά. 

«Η διατροφή έχει κρίσιμη σημασία για την υγεία των ματιών. Συστατικά όπως οι βιταμίνες Α, Β1, Β12, C, D και Ε, ο ψευδάργυρος και το φολικό οξύ είναι απαραίτητα για την ομαλή ανάπτυξη και λειτουργία τους. Αντιθέτως, οι ανεπάρκειες τους μπορεί να έχουν σοβαρές οφθαλμολογικές συνέπειες, που κυμαίνονται από νυκταλωπία (ο πάσχων δεν βλέπει καλά το βράδυ) και έλκη στον κερατοειδή μέχρι ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και καταρράκτη», αναφέρει ο δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός - Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης.

Οι κίνδυνοι για την όραση αφορούν μικρούς και μεγάλους, όπως αποδεικνύει και η περίπτωση ενός 14χρονου Βρετανού από το Μπρίστολ ο οποίος έχασε την όρασή του πριν από λίγα χρόνια λόγω της κακής διατροφής. Όπως είχαν αναφέρει οι γιατροί του στο ιατρικό περιοδικό «Annals of Internal Medicine», αρχικά παραπονιόταν για συνεχή κόπωση, που αποδόθηκε σε αναιμία και έλλειψη βιταμίνης Β12. Μέσα σε έναν χρόνο, όμως, παρουσίασε απώλεια ακοής και όρασης.

Αυτό δυστυχώς συνέβη πριν προλάβουν οι γιατροί να βρουν την αιτία των συμπτωμάτων του, αφού είχε φυσιολογικό σωματικό βάρος και καμία εμφανή ένδειξη υποσιτισμού. 

Όπως όμως έμαθαν εκ των υστέρων το αγόρι αυτό είχε πολλές ιδιοτροπίες στο φαγητό. Τρεφόταν επί χρόνια μόνο με πατατάκια, τηγανητές πατάτες, άσπρο ψωμί και επεξεργασμένα προϊόντα από χοιρινό κρέας. Η συνέπεια ήταν να παρουσιάσει έλλειψη σε βιταμίνη Β12, χαμηλά επίπεδα βιταμίνης D, χαλκού και σεληνίου, υψηλά επίπεδα ψευδαργύρου και σοβαρή οπτική νευροπάθεια. Παρουσίασε επίσης απώλεια οστικής μάζας. 

«Περιστατικά σαν κι αυτό αποδεικνύουν πως ένας άνθρωπος δεν μπορεί να χάσει την όρασή του μόνο από κάτι που κατανάλωσε (π.χ. από κάτι τοξικό όπως μερικές φορές συμβαίνει με τα νοθευμένα ποτά), αλλά και από αυτά που δεν τρώει. Οι ελλείψεις σε θρεπτικά συστατικά είναι συχνές στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά και σε όσους βρίσκονται αντιμέτωποι με τη φτώχεια. Μπορεί επίσης να αναπτυχθούν σε ορισμένες ομάδες του πληθυσμού, όπως σε ασθενείς που υποσιτίζονται για ιατρικούς λόγους (π.χ. ασθενείς με χρόνιο αλκοολισμό), σε αυστηρά χορτοφάγους, σε ασθενείς που υποβάλλονται σε ορισμένες χειρουργικές επεμβάσεις, στους πάσχοντες από διαταραχές πρόσληψης τροφής όπως η νευρογενής ανορεξία κ.λπ.», αναφέρει ο κ. Κανελλόπουλος.

Υπολογίζεται ότι ανεπάρκειες σε βασικά θρεπτικά συστατικά έχουν τουλάχιστον 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Αντιστοιχούν στο σχεδόν ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού. 

Για να διατηρηθούν υγιή τα μάτια και να διαφυλαχθεί η όραση είναι απαραίτητη η κατανάλωση βασικών τροφίμων, που περιέχουν πολύτιμα θρεπτικά συστατικά, αναφέρει η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO). Αυτά είναι:

* Σκουροπράσινα λαχανικά. Σπανάκι, λαχανίδα, μαρούλι ρομάνα, μπρόκολο, σέσκουλα κ.ά. είναι πλούσια σε λουτεΐνη και ζεαξανθίνη, δύο αντιοξειδωτικά καροτενοειδή που προστατεύουν από την ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. 

* Εσπεριδοειδή. Πορτοκάλια, μανταρίνια, ακτινίδια, λεμόνια περιέχουν  βιταμίνη C. Το ίδιο και πολλά άλλα φρούτα και λαχανικά, όπως τα ροδάκινα, οι κόκκινες πιπεριές, οι τομάτες, οι φράουλες, το μπρόκολο κ.λπ. Η βιταμίνη αυτή είναι απαραίτητη για την υγεία των αιμοφόρων αγγείων των ματιών και την προστασία από τον καταρράκτη.

* Φρούτα και λαχανικά με πορτοκαλί χρώμα. Είναι πλούσια σε βήτα-καροτίνη, ένα φυσικό καροτενοειδές που μετατρέπεται στον οργανισμό σε βιταμίνη Α. Πλούσιες πηγές της είναι καρότα, γλυκοπατάτες, βερίκοκα, πεπόνι κ.λπ. Η βιταμίνη Α είναι απαραίτητη για την υγεία δύο βασικών δομών των ματιών: του κερατοειδή χιτώνα και του αμφιβληστροειδή, που βρίσκεται στο πίσω μέρος των ματιών. 

* Φασόλια. Όλων των ειδών τα φασόλια, από τα μαυρομάτικα έως τους γίγαντες, περιέχουν ψευδάργυρο, ένα βασικό ιχνοστοιχείο. Άλλες καλές πηγές του είναι τα στρείδια, το άπαχο κόκκινο κρέας, τα πουλερικά, τα εμπλουτισμένα δημητριακά. Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την υγεία του αμφιβληστροειδή χιτώνα των ματιών και την μετάδοση των οπτικών μηνυμάτων στον εγκέφαλο.

* Ψάρια. Σολομός, τόνος, σαρδέλες κ.ά. λιπαρά (παχιά) ψάρια είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, που προστατεύουν από ξηροφθαλμία και γλαύκωμα. Περιέχουν επίσης βιταμίνη D που είναι απαραίτητη για την υγεία της ίριδας των ματιών και την προστασία από την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.

 «Αν και η διατροφή είναι αναγνωρισμένη ως ένας από τους πυλώνες για καλή υγεία, δεν υπάρχει επαρκής ενημέρωση για τη σημασία της στη διατήρηση της ακεραιότητας των οφθαλμικών ιστών, της οπτικής οξύτητας και για την πρόληψη των οφθαλμοπαθειών. Ωστόσο η ανεπάρκεια σε θρεπτικά συστατικά ή η ακολούθηση μη ισορροπημένης διατροφής μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στα μάτια, φθάνοντας στο σημείο να απειλήσει την όραση. Αυτό είναι κάτι που πρέπει να γνωρίζει το ευρύ κοινό για να προστατευθεί», καταλήγει ο κ. Κανελλόπουλος. 

O δρ Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, Χειρουργός - Οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης